PAKİSTAN’DAKİ SALDIRININ ARKASINDA KİM VAR?

Yetkililer, Pakistan’ın Peşaver kentinde yüksek güvenlikli bir bölgedeki camiye düzenlenen bombalı saldırının en az 100 kişiyi nasıl öldürdüğünü araştırıyor.

Ülkenin son yıllarda yaşadığı en kanlı olaylardan biri olan saldırı Pakistanlıları şok etti. Ölenlerin çoğu namaz kılmakta olan güvenlik güçleriydi.

Militanlara karşı ön cephede mücadele eden şehir polisi, militanların bu saldırıyı polisin moralini bozmak için düzenlediğine inanıyor.

Bombalı saldırı Pakistan Talibanı’nın ateşkes anlaşmasını terk etmesinden iki ay sonra geldi. O zamandan beri polise ve askerlere yönelik sıklaşan saldırılarla şiddet artıyor.

Pazartesi günkü bombalama olayını katı İslamcı militan grup Tehrik-i-Taliban Pakistan’ın (TTP) gerçekleştirdiği iddiası daha sonra grup tarafından reddedildi. TTP suçu ayrılıkçı bir grubun komutanına attı.

Bazı gözlemciler bu inkarı sorguluyor ve dikkat dağıtma hilesi olabileceğini öne sürüyorlar.

Geçmişte TTP camilere, okullara veya pazarlara yönelik bazı saldırıları üstlenmekten kaçındı, şiddetini Pakistan halkına karşı değil, güvenlik güçlerine karşı bir savaş olarak kullanmayı tercih etti.

TTP, Pakistan’ın silahlı kuvvetleri ve polisiyle yıllardır büyük can kayıpları verdirerek mücadele ediyor. Afgan Taliban’ın bir kolu olan grup, aynı katı ideolojiyi paylaşıyor fakat ayrı bir örgüt.

Pakistan Talibanı’nın uzun talep listesinin başında kendi şeriat yasasını Pakistan’ın kuzeybatısına dayatmak geliyor.

Yaklaşık on yıl önce bir noktada TTP, Pakistan’ı onlarca yıldır militan faaliyetlerin yuvası olan Afganistan dağlık sınırı boyunca kontrol ettiği bölgelerden istikrarsızlaştırmakla tehdit etti.

Pakistan Talibanı saldırılarının en yüksek profilli ve uluslararası düzeyde kınanmış olanlarından biri, kız öğrenci Malala Yousafzai’nin vurulduğu Ekim 2012’de gerçekleşti. Malala kızların eğitim hakkı için mücadele ediyordu.

TTP’nin üstlenmediği ve çoğu çocuk 141 kişinin ölümüne neden olan Peşaver okul katliamından iki yıl sonra yapılan büyük bir askeri operasyonla grubun Pakistan’daki etkisi büyük ölçüde azaldı.

Halkın öfkesi arkasına alan ordu, militan merkezlerini yok etti ve isyancıları sınırdan Afganistan’a sürdü. Pakistan içindeki militan şiddeti düştü. Ancak son yıllarda TTP ve diğer militan grupların saldırıları kuzeybatı Pakistan’da yeniden yükselişe geçti.

Taliban 2021’de Afganistan’ın kontrolünü yeniden ele geçirdikten sonra, eski Pakistan Başbakanı İmran Han, sınırda saklanan militanlara, silahlarını bırakmaları halinde evlerine dönme ve yerleşme şansı verdi.

Militanlar geri döndüler ancak silahlarını teslim etmeyi kabul etmediler ve mevcut sorunlar da burada başladı. Bu durum, İmran Han’ın başlattığı diyaloğun bozulmasına yol açtı.

Geçen yıl hükümetin devrilmesinden sonra gelen yeni siyasi ve askeri liderler, militanların taleplerini kabul etmediler ve Pakistan Talibanı ile diyaloğu kestiler. Sonuç olarak TTP, Kasım ayında ateşkesi sonlandırdı ve saldırılara yeniden başladı.

Bir kan bağışı organizasyonu yürüten Ashraf Ali, Peşaver’deki insanların korku içinde yaşadığını söyledi. BBC’ye verdiği demeçte, “Ben, ailem ve tüm vatandaşlar derin bir travma içindeyiz. Burada insanlar korkuyor” dedi.

‘’Peşaver’de uzun süredir terörizm ve turizm arasında uzun bir döngü olduğu için herkes bundan sonra ne olacağı konusunda endişeli. Ve şimdi yine bölge terörden çok kötü şekilde etkileniyor.”

Pakistan, kolluk kuvvetlerinin militanlarla mücadeleye hazır olduğunu söyledi. Ancak polis, yüksek eğitimli ve iyi silahlanmış isyancılarla savaşmak için yeterli donanıma sahip değil. Son zamanlardaki militan saldırılar arasında polis karakollarının işgal edilmesi de dahil oldu. Bazı durumlarda polis direniş göstermedi.

Halk, şiddetin kesin olarak sona ermesini istiyor ve uzmanlar şimdi, 2014’te olduğu gibi, militanları yenmek için topyekun bir askeri operasyon çağrısında bulunuyor.

Ancak Pakistanlılar, devletin yirmi yıldır kendini tekrar ediyormuş gibi görünen bir döngü içinde devam eden militanlarla mücadele girişimlerini karamsarlıkla karşılıyor ve eleştiriyor.

Birçoğu, Pakistan güvenlik ve sivil teşkilatı içinde hala militanlara karşı yumuşak davranan unsurların olduğunu ve tehdidin düzgün bir şekilde ele alınmamasının nedeninin bu olduğunu düşünüyor.

ÇEVİREN: Abdulkadir BEKDEMİR