GİRİŞ
İslam inancına göre, Kur’an-ı Kerim’e aykırı davranışlarda bulunmak, ilahi emirlere muhalefet etmek ve ahiret hayatında cezayı hak edecek kötü davranışlarda bulunmak, günah olarak kabul edilmektedir. Günah kavramı, farsça kökenli bir kelime olup suç anlamındadır. Kur’an-ı Kerim’de ve Hz. Muhammed’in (sav.) pek çok hadislerinde büyük günahlar hakkında bilgi verilmektedir. Bunlara daha çok “kebair” denmektedir. Pek çok hadislerde “kebaîr” günahlar maddeler halinde sıralanmaktadır. Bunların sayısı hakkında değişik rakamlar verilmektedir.
I – EN BÜYÜK GÜNAHLAR
Ayrıca bir hadiste büyük günahların en büyükleri diye üç hususa dikkat çekilmiştir. Bu yazımızda, büyük günahların en büyükleri olarak tanıtılan bu üç günah hakkında kısa bilgi vereceğiz. Rivayet edildiğine göre Hz. Muhammed (sav.) cemaate yönelik olarak, “Size büyük günahların en büyüğünü haber vereyim mi?” diye sormuş. Cemaat “Evet” deyince, Hz. Muhammed (sav.) şöyle devam etmiştir: “Allah’a şirk koşmak, anne babaya eziyet etmek ve yalan söz söylemek veya yalan yere şahitlik yapmak.”[1] Büyük günahların en büyükleri olarak kabul edilen bu üç maddeyi kısaca tanıtmak istiyoruz.
II – ALLAH’A ŞİRK KOŞMAK
Kavram olarak “Allah’a şirk koşmak”, ona ortak kabul etmek demektir. Bu hadiste de ifade edildiği gibi şirk, büyük günahların en büyüklerindendir. İtikat ve ibadette şirk yapıldığı gibi, sosyal hayattaki yaşayışta da şirk yaşana bilmektedir. Bir insanın inancında Allah’a ortakla kabul etmesi ve ibadeti Allah rızasının yanında başka şeylerin hatırı için yapması da şirktir. Ayrıca sosyal hayattaki muamele, hak ve hukuk gibi önemli meselelerde Allah’ın rızasını ikinci plana bırakarak başka duygularla hareket etmek de şirktir. Örneğin insanın Allah’ın iradesine uygun hareket etmeden egemenliğini, dini veya dünyevi liderlerinin iradesini öne çıkararak hareket etmesi de şirktir. Çünkü tevhit inancına göre Allah’ın iradesini her şeyin üstünde tutmak gerekir. Ben, en yakın olarak babamın veya kendime rehber kabul ettiğim kişilerin emrini Allah’ın emrinin önünde tuttuğum zaman, onları Allah’a ortak kılmış olurum. Allah’ın rıza ve iradesini bir tarafa bırakarak maddi veya manevi menfaatimi ön planda tuttuğum zaman, yine Allah’a ortak kılmış oluyorum. Her şeyi ona göre değerlendirmek gerekir. İslam inancına göre Allah’ın rızası, her şeyin üstünde ve önünde tutulmalıdır. Ona muhalefet ederek şu veya bu şekilde şirk işlemek, büyük günahların en büyüklerindendir.
III – ANNE BABAYA EZİYET ETMEK
Büyük günahların en büyüklerinden biri de, anne babaya zulüm etmek ve onlara kötülükte bulunmaktadır. Kur’an-ı Kerim’in pek çok ayetinde ve Hz. Muhammed’in pek çok hadislerinde, anne babaya iyilikte bulunma emredilmektedir. Kur’an-ı Kerim’de verilen bilgilere göre anne babaya iyilikte bulunmak, Allah’a ibadet etmekten hemen sonra gelmektedir. Onlara eziyet etmek, Allah’a ve Hz. Muhammed’e (sav.) muhalefet etmektir. Aynı zamanda bu eziyet, büyük günahların en büyüklerindendir ve şirkle beraber anılmaktadır.
IV – YALAN SÖZ SÖYLEMEK
Büyük günahların en büyüklerinden diğer biri ise, yalan söylemektir. Hadiste bununla beraber yalan yere şahitlik ifadesi de yer almaktadır. Zaten o da yalan söylemenin içerisinde değerlendirilmektedir. Sosyal hayatta, üç kuruşluk dünya menfaati için yalan söylemek, büyük günahların en büyüklerindendir ve şirk ile anne babaya eziyet etmeyle beraber anılmaktadır. Dikkat edin, basit gördüğümüz her yalan söz, büyük günahların en büyüklerinde olan bir ifadedir ve şirk ile anne babaya zulüm ile eş değerdir. Çünkü yalan söz söylemek, Kur’an-ı Kerim’in emrettiği temiz ahlakı zedeler, insanlar arası güveni yok eder ve toplumda itimatsızlığın yayılmasına sebep olur.
SONUÇ
İslam inancına göre büyük günahlar vardır. Bunların sayısı farklı farklı rakamlarla ifade edilmektedir. Ancak üç günah var ki, bunlar büyük günahların en büyüklerinden sayılmaktadır. Bunlar, Allah’a şirk koşmak, anne babaya eziyet etmek ve yalan söz söylemektir. Ona göre bunlardan şiddetle uzak durmalıyız. Allah’ın iradesini her şeyin üstünde tutmalıyız. Anne babamıza eziyet etmemeli, elimizden geldiği kadar onlara iyilikte bulunmalıyız. Hayatta, asla yalan söz söylememeye çalışmalıyız.
Prof. Dr. Nurettin Turgay
Herkese selam, saygı ve hürmetler.
Anahtar Kelimeler: Kur’an, sünnet, en büyük günahlar, şirk, anne babaya eziyet, yalan.
[1] Buhari, şehadât, 10; edep, 6; istizan, 35; istitabe, 1; Müslim, iman, 143 (87); Tirmizî, şehadât, 3, hadis n: 2302.