Futbol Sahasından Siyaset Arenasına Bozkurt Sembolü
Bozkurt Sembolü Mitolojiden Siyasete Uzanan Kısır Bir Tartışma
Son dönemde Türkiye’de futbol ve siyaset sahnesinde yaşanan olaylar, semboller ve bunların anlamları üzerine yoğun tartışmalara yol açmıştır. Özellikle UEFA’nın Merih Demiral’e Bozkurt işareti nedeniyle verdiği ceza, bu tartışmaların merkezinde yer almıştır. Bu kısa yazımda Bozkurt sembolünün tarihsel ve kültürel kökenleri, siyasi anlamları ve günümüzdeki kullanımı ele alınacaktır.
Bozkurt Sembolünün Tarihsel ve Kültürel Kökenleri
Bozkurt, Türk mitolojisinde önemli bir yere sahiptir. Ergenekon Destanı’nda, Türklerin demir dağları eriterek özgürlüğe kavuştuğu anlatılır ve Bozkurt, bu destanın önemli bir sembolüdür. Ergenekon ve Bozkurt hikayelerinin kökenleri Moğol mitolojisine dayanmaktadır ve 20. yüzyılda Türkçüler tarafından ulus devlet inşası sürecinde benimsenmiştir.
Ancak, bu mitolojik hikayenin arkeolojik ve bilimsel olarak doğrulanmış bir temeli bulunmamaktadır. Hikâyede konu olan demirden bir dağın eritilerek Ergenekon’dan çıkış hikayesinin doğruluğunu destekleyen erimiş dağ konusunda dünya üzerinde hiç bir yerde erimiş dağ yok. Demir modern teknoloji ile 1800’lerde ancak eritilebildiği için sanayi devrimi olmuştur.
Bozkurt Sembolünün Siyasi Anlamları
Bozkurt işareti, 1990’larda Türkiye’de popülerlik kazanmış ve Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) tarafından siyasi bir sembol olarak kullanılmaya başlanmıştır. Alparslan Türkeş, bu işareti “Serçe parmak Türklük, işaret parmağı İslam, ortadaki boşluk cihan, üç parmağın birleştiği nokta dünyaya vurulacak Türk-İslam mühürü” olarak tanımlamıştır. Bu bağlamda, Bozkurt işareti MHP’nin ideolojik hattının bir parçası haline gelmiştir.
UEFA’nın Cezası ve İç Siyasetteki Tartışmalar
UEFA’nın Merih Demiral’e Bozkurt işareti nedeniyle verdiği ceza, Türkiye’de iç siyasette büyük tartışmalara yol açmıştır. Bazı kesimler, Bozkurt işaretinin siyasi değil, kültürel bir sembol olduğunu savunmuş ve bu sembolün ulusal bir değer olarak kabul edilmesi gerektiğini öne sürmüştür. Ancak, bu argümanlar, bozkurt işaretinin 1990 yıllardan itibaren MHP ile özdeşleşmiş siyasi bir sembol olduğu gerçeğini göz ardı etmektedir.
Bozkurt Sembolünün Ulusallaştırılması ve Eleştiriler
Bozkurt sembolünün ulusallaştırılması çabaları, bazı kesimler tarafından eleştirilmiştir. Bu eleştiriler, sembolün MHP açısından siyasi bir anlam taşıdığı ve ulusal bir sembol olarak kabul edilmesinin doğru olmadığı yönündedir. Ayrıca, bu sembolün kullanımı üzerinden yapılan tartışmaların, ülkenin ekonomik ve sosyal sorunlarını gölgede bıraktığına dikkat çekilmiştir. Bu aynı CHP’nin kalkıp “Altı ok eskiden anayasa hükmüydü, o yüzden bizim ulusal, milli ve Türk sembolümüzdür” demesi gibi birşey…
UEFA’nın Merih’e verdiği cezayı bahane edip, MHP’nin peşine takılıp “Bu bizim ulusal sembolümüz!” diye ortalığı ayağa kaldırmak yerine, bu cezaya ifade özgürlüğü bağlamında karşı çıkmak hem daha modern bir yaklaşım olurdu hem de gerçeğe daha uygun olurdu. Ama ortaya çıkan duruma Ankara’da bunu idrak edebilecek ehliyetli kadrolar bulmak daha zorlaşmış demek ki.
Bu durumda devlet yönetme de ortaya ciddiyetsizliğinden dolayı “Bizim sembolümüz” diye bağırmak daha eğlenceli geliyor olabilir…
SADİ ÖZGÜL
YAZARIN DİĞER YAZILARINI OKUMAK İÇİN BURAYA TIKLAYINIZ
MİRATHABER.COM