İslami Davetin Yöntemi 2

Kur’an’daki Tebliğ Metodları

1. Öncelik Metodu

Bu metod iki bakımdan değerlendirilebilir:

·  Konu Bakımından

Kur’an, akide yani inanç konusuna öncelik vermiştir. O halde insana iman aşılamanın, onun kuvvetini ve direncini kat kat artıracağı ifade edilebilir. Öyleyse Kur’an’la çok sıkı bir ilişki içerisinde olmalıyız ki özelde bu metod, genelde tüm metodlar gereği gibi ifa edilmiş olsun. (bkz. 33/ Ahzab, 1 -2 ayetleri)

·  Muhatap Bakımından

26/ Şuara 214: (Önce) en yakın akrabanı uyar. Ayeti tebliğ yaparken muhatap bakımdan ailenin öncelikli olduğunu açıklamaktadır. Bu ayet aynı zamanda tebliğci ile muhatabın arasındaki güvenin önemini de ortaya koymaktadır. Demek ki tebliğ yapmadan evvel karşımızdaki kişinin en azından bizi tanıyor olması gerekir. İstisnai bir durum olmaksızın çocuklar ve gençler de öncelikli konumdadırlar.

2. Ortak Noktayı Tespit ve Öne Çıkarma Metodu

29/ Ankebut 46: İçlerinden zulmedenleri bir yana, ehl-i kitapla (Yahudiler ve Hıristiyanlarla) ancak en güzel yoldan mücadele edin ve deyin ki: Bize indirilene de, size indirilene de iman ettik. Bizim İlahımız da sizin İlahınız da birdir ve biz O’na teslim olmuşuzdur.

Bu ayet ehli kitabı bile öncelikle ortak noktaya davet etmemizi söylerken, biz Müslümanlar birçok ortak noktamız olmasına rağmen birliğimizi bozma pahasına ayrıntılara takılıp düşmanlarımızı malesef sevindiriyoruz. Dolayısıyla tebliğci muhataplarıyla anlaştığı veya anlaşabileceği noktalarda diyalog kurmalı ve bu konular üzerinde tartışmayı öncelemelidir.

3. Kıssa Metodu

Kıssalar hacim itibariyle Kur’an’ın yaklaşık yarısını oluşturmaktadır. Bu da açıkça göstermektedir ki tebliğciler – ki usulünü bilen herkes olabilir – çevrelerindekileri davet ederken kıssa metodunu çok sık kullanmalıdır. Özellikle çocuklar, gençler ve yaşlılar davet edilirken çok yüksek ihtimalle başarı sağlanabilir. Tabi ki bu benim 11 yıllık tebliğ sürecinde edindiğim deneyimi ifade eden bir hipotezdir.

Unutmadan hemen belirtelim ki kıssa kesin gerçekleri ifade ederken insan ürünü hikaye ve masallardan bu yönüyle ayrılmaktadır. Kıssalardan hisse çıkarıldığı göz önünde bulundurulmalıdır.

4. Tekrar Metodu

Biz iyice düşünüp ibret alsınlar diye, bu Kur’an’da (olayları) türlü türlü (tekrar tekrar) açıkladık. (17/ İsra 41)

Belki doğru yola dönerler diye, ayetleri tekrar tekrar açıkladık. (46/ Ahkaf 27)

5. Temsil (Benzetme – Örneklendirme) Metodu

Kur’an’da yaygın olarak kullanılan metodlardan biriside Temsil metodudur.

“Görmedin mi Allah nasıl bir misal getirdi: Güzel bir sözü, kökü (yerde) sabit, dalları gökte olan güzel bir ağaca (benzetti).(O ağaç), Rabbinin izniyle her zaman yemişini verir. Öğüt alsınlar diye Allah insanlara misaller getirir. Kötü bir sözün misali, gövdesi yerden koparılmış, o yüzden ayakta durma imkânı olmayan (kötü) bir ağaca benzer. Allah Teala sağlam sözle iman edenleri hem dünya hayatında hem de ahirette sapasağlam tutar. Zalimleri ise Allah saptırır. Allah dilediğini yapar.” (14/ İbrahim 24 – 27)

6. Soru- Cevap Metodu

Kur’an, bazen de vereceği bilgilere ilgi ve dikkatleri çekmek için soru sorar.”Ey insan! İhsanı bol Rabbine karşı seni aldatan nedir? O ki, seni yaratıp, seni dilediği şekilde birleştirerek düz ve dengeli kıldı. (82/ İnfitar 6-8)

Aynı zamanda Kadir suresinde de Allahu Teala kadir gecesinin ne kadar önemli olduğunu sormakta, aynı surede cevabını da vermektedir. Aynı durumu birçok surede görmek mümkündür. (Ayrıca 82/ İnfitar 17–19,10/ Yunus 34–35, 26/ Şuara 72–73, 75-76 ayetlerine bakınız.)

7. Karşılaştırma Metodu

Kur’an’ın bilgilendirme metodlarından birisi de karşılaştırma metodudur. Kur’an’da Allah’ın varlığı ve birliği, onun ve diğer ilahların tanıtılması yoluyla anlatılır. Allah diriltir ve öldürür. ( 7/ A’raf 158) daima diri olandır. (40/ Mü’ min 65) Hiçbir şeye sahip değillerdir. ( 34/ Sebe 22) Hiçbir fayda veya zarar veremez, acizdirler. ( 6/ En’am 71) ayetleri çok sayıdaki örnekten sadece birkaçıdır.

Yazının hacmi imkan tanımadığı için değinemediğimiz, tebliğde rol oynayan psikolojik faktörler konusunun önemi de şüphe götürmez bir gerçektir. Bu konuda ayrıntılı ve aydınlatıcı bilgi için şu esere başvurulabilir: Kur’an’da Tebliğ Ve Eğitim Psikolojisi, Mehmet Şanver, Pınar Yay. Sa.81-113

FAYDALANILAN VE TAVSİYE EDİLEN ESERLER

·  Kur’an’da Tebliğ Ve Eğitim Psikolojisi, Mehmet Şanver, Pınar Yay.
·  Hz. Muhammed’in Hayatı ve İslam’a Daveti, Celaleddin Vatandaş, Pınar Yay.
·  Rasûlullah’ın İslâm’a Davet Metodu, Ahmed Önkal
·  Yoldaki İşaretler, Şehid Seyyid Kutub, Pınar Yay
·  Yürek Fethi, Denge Yay.
·  Gelin Müslüman Olalım, Cahilliğin Tehlikeleri kısmı, Mevdudi, Pınar yay.

Gelişen Olaylara İslami Bakışın Adresi