Çocuğum İsminden Hoşlanmıyor, Değiştireyim mi?

Psikolog: Hoş geldiniz. Nasıl yardımcı olabilirim size?

Anne: Benim eşim ornitolog yani kuş bilimci. En çok da kartalları sever. Onun için erkek çocuğumu dünyaya getirdiğimde babası ona Kartal ismi verdi. Fakat çocuğum büyüdükçe Kartal isminin sesiz ve sakin bir ruha sahip olan çocuğumuza pek uygun olmadığını anladık. Zamanla çocuğumuz da bu isim ile kendi karakteri arasında bir uyumsuzluğun olduğunu hissetmiş olacak ki, bana bir gün “neden bana Kartal ismini koydunuz?” dedi. Kısacası çocuğum ismini beğenmiyor. Kendisine yeni bir isim vermek uygun mudur?

Psikolog: Hayvanların isimleri ile çocuklara hitap etmek, her zaman isabetli bir tercih değildir. Çoğu zaman tercih edilen hayvan isminin güzel bir yönü düşünülerek, çocuğa bu isim verilmektedir. Çocuk, bu ismin taşıdığı o güzel anlamı idrak ettiğinde gayri ihtiyari olarak o hayvanın sıfatını yansıtmak için, aşırı bir gayrete girecektir. Ancak bazı çocuklar, belki de arzu ettikleri halde bu gibi isimlerin hakkını veremedikleri için, ruhî yönden strese girebilmektedir. Bu durum bazen güzel isimler için de geçerlidir. Her güzel isim, çocuğun mizacına uygun olmayabilir. Bu gibi durumlarda çocuğun da görüşü alınarak, isim değişikliğine gidilmesinde fayda vardır. Nitekim peygamberimiz (sav) de insanların isimleriyle ilgilenmiş ve kötü bulduğu bazı isimleri değiştirmiştir. Mesela “Harp” (Savaş) ismini güzel, hayırlı ve iyi iş anlamına gelen “Hasan” ismi ile düzeltmiştir.

Anne: Peki, anne ve baba olarak çocuğumuza hangi ismi koyalım? Tercih edilecek isimler nelerdir?

Psikolog: Çocuğunuzun şahsiyetine ve karakterine uygun güzel bir isim koymak, anne ve babaların en önemli vazifelerinden birisidir. Şu bir gerçek ki, çocuğa konulan isim, hem bu dünyada, hem de ahirette geçerlidir. Kıyamet günü Allah’ın huzuruna O’nun hoşlanacağı bir isimle çıkmayı kim arzu etmez ki. Öyleyse çocuğunuza, beğeneceği güzel bir isim vermek gerekir.

Anne: Peki, hangi isimler güzeldir?

Psikolog: En güzel isimler, peygamber isimleridir. Bunun yanında sahabilerin isimleri de güzeldir. Osman, Ömer, Abdullah, Abdurrahman, Hasan, Hüseyin ve Ali gibi. Daha önce yaşamış ve güzel anılarıyla hatırlanan örnek şahsiyetlerin veya İslâm büyüklerinin isimlerinden birisi de bir tercih sebebidir. Böylece çocuğunuz da bu örnek şahsın güzel hasletlerini benimseyerek, iyi bir insan olma özelliğini taşır.

Anne: Peki, özellikle benim hassas ruhlu çocuğuma hangi isim daha uygundur?

Psikolog: Çocuğunuzun sessiz ve sakin bir ruha sahip olduğunuzu söylediniz. Herhalde çocuğunuzun bu hâlini kabul ediyorsunuz ve bu hâliyle de de hayatına devam etmesini istiyorsunuz. Kişiye ismiyle hitap, âdeta bir dua hükmüne geçeceği için, kendisine mesela Selim ismini verebilirsiniz. Çünkü Selim ismi Kur’ân’da “selamete ermiş, kötülüklerden arınmış, ruhen temiz, Allah’a fıtraten teslim olmuş” anlamlarında kullanılmaktadır. Erkeklere bu isim verildiğinde “sağlam, kusursuz, doğru, tehlikesiz, zararsız ve(ya) kurtulmuş” anlamlarına gelir.

Anne: Böyle bir isim değişikliğe ile çocuğum, herhalde ismi ile barışık olur değil mi?

Psikolog: Elbette. Çünkü çocuğunuz, mevcut isminden hoşlanmıyor. Ancak böyle anlamlı bir isim, ruhunun daha rahat olmasını ve hayata daha olumlu bakmasını sağlayacaktır. Çünkü isminin etkisini üzerinde taşıdığını bilerek ve buna yönelerek, isminin içeriğine uygun bir hayat yaşayacaktır. Bakınız iman ve isim birbiriyle çok ilgilidir. Çocuğunuza inancınızın dışında başka bir isim verirseniz, bir ihtimal karakterinin bozulmasına bile sebebiyet verebilirsiniz.

Anne: Anladım. Peki, mesela Selim isminin yanında ikinci bir isim daha koysak bunun bir sakıncası var mıdır?

Psikolog: Hiçbir sakıncası olmadığı gibi faydası da olur. Çünkü anlamlı da olsa bazı isimler, bazı çocuklara ağır gelebilir. İşte bu ağırlığı dengelemek için ikinci bir ismin konulması isabetli olur. Mesela Ali ismi, bazı çocuklara ağır gelebilir, onun için bu çocuklara Ali Fuat gibi iki isim verilebilir.

Anne: Peki Selim isminin yanına hangi isim eklenebilir?

Psikolog: Peygamberimiz (sav) isimlerde aranan güzelliğe açıklık getiren bir hadis-i şerifinde şöyle buyurmaktadır: “İsimlerin Allah katında en sevimli ve makbul olanı Abdullah ve Abdurrahman’dır.” (Müslim; Âdâb: 2). Abdullah, Allah’ın kulu anlamına gelir. Buna göre çocuğunuza “Abdullah Selim” ismini verebilirsiniz.

Anne: Evet, kulağa gayet hoş geliyor. Anlamları da güzel. İnşallah çocuğum da beğenir. Bir istişare edelim. Bir sorum daha olacaktı. Çocuğumuzun ismini değiştirmek istiyoruz ama bu kanunen mümkün müdür?

Psikolog: Evet, bu mümkündür.Bir makul sebebe bağlı olarak ismini değiştirmek isteyenler için düzenlenen bir kanun bulunmaktadır. İsim değiştirme dilekçenizi bağlı bulunduğunuz Nüfus Müdürlüğü’ne vermeniz yeterlidir. Dava dilekçesini haklı çıkarabilecek sebeplerin başında şahsın isminin örf, adet ve teamüllere uygun olmaması, ismin farklı şahıslar tarafından alay konusu olması veya ismin karakteri ile bağdaşmadığını düşünmesi gelmektedir. Mevcut isim de çocuğunuzun karakteri ile uyum sağlamadığına göre isim değişikliğinin yapılmasında kanunî bir engel bulunmamaktadır.

Anne: Bu bilgiler, beni çok rahatlattı. Allah, sizlerden razı olsun.

Psikolog: Rahatlamanızdan dolayı ben de çok memnun oldum.

Prof. Dr. Ali SEYYAR