Çocuklara Sanat Eğitimi

Sanat, ayrıntıları fark etme, derin duyguları anlama ve anlatma, hissederek yaşama, paylaşma ve yaratıcı olma işidir. Her insan ise farklı ve yaratıcı olma eğilimi ile yaratılmıştır.* Yaratılış özelliği olarak çocuklar da yaratıcıdır. Ancak çevrelerinden gördükleri imkânlar ile bu yaratıcılıkları gelişip güzelleşebileceği gibi körelip sıradanlaşa da bilir.

Peki yaratıcı olma, sanat eğitimi ve bakış açısı kazanmanın önemi nedir ve bu konuda bizlere düşen görevler nelerdir?

Sanatın Önemi

Sanat bir keşif ve deneyimler bütünüdür. Sanat eğitimi alan çocuk tek bir olaya farklı bakış açılarıyla bakabilme becerisi kazanır. Sanat eğitimi çocuğa deneme, yanılma, ileriye gitme, kendi kendini keşfedebilme, daha güzel bakabilme fırsatı sunar. Sanatla uğraşan çocuk kendi hatasını kendisi bula bilme ve bunu kendi becerileriyle düzelte bilme fırsatı bulur. Sanat diğer bilimler gibi kıyas kabul etmez, sanatta tek bir kurallar bütünü yoktur, kötü yoktur, farklı vardır. Sanatla uğraşan insanın rakîbi de yoktur. Her hangi bir dalda sanat eğitimi almış çocuk özel ve güzel bakabilme becerisini tüm hayatına yansıtabilir. Çünkü sanat evrenin her köşesindedir. Evrenin yaratıcısı Yüce Allah (c.c) Kur’ân’ın muhtelif sûrelerinde değişik âyetleriyle yarattığı güzelliklere bakılmasını emir buyururken şu âyetiyle de insanlara derin bakabilmeyi tavsiye etmiştir:

“Sen dağları görürsün de, yerinde durur sanırsın. Oysa onlar bulutun yürümesi gibi yürümektedirler. Bu, her şeyi sapasağlam yapan Allah’ın sanatıdır. Şüphesiz ki O, yaptıklarınızdan tamamıyla haberdardır.” (Neml-88)

Sanata Yönlendirme

Sanat fıtratta/yaratılışta  var olmakla birlikte sunulan imknlarla birlikte gelişebilecek bir alandır. Okul öncesi dönem insanın meraklı keşifler yaptığı, ilgisini çeken her nesne ile oynadığı ve yaratıcılığını en rahat kullandığı dönemdir. Bu dönemde çocukların kafalarında şemalar, ön yargılar, katı kurallar henüz oluşmadığından yaratma oluşturma süreci en verimli sonuçlarını verir. Önemli olan bu fırsatı Onlara sunup takip edebilmektir. Çünkü Bedî /Örneksiz yaratıcı olan Yüce Rabbimiz her fıtratı farklı bir alana meyilli yaratmıştır ve her kişi evrene sanatsal bakış açısıyla bakabilecek bir beceri üzerinedir. Burada ebeveynlerin dikkat etmesi gereken çocuklarına fırsatları sunup Onları doğru tanıyabilmeleridir. Çünkü sanatta önemli olan ebeveynlerin değil çocuğun kendi içsel merakı ve yeteneğidir. Sanat Onun yaratım becerisidir. Hiç bir çocuk ailesi istediği için güzel resim çizemez ya da ailesi meraklı olduğu için iyi bir kulağa sahip olamaz. Ama güzel olanı anlayabilme, estetik duygusu kazanabilme, farklı olana saygı gösterebilme becerisi kazanabilir. Ailelerin sanat eğitimi verirken bilmeleri gereken bir konuda sanatın çok yönlülüğüdür. Sanat sadece mûsikî, resim değildir. Sanat her hangi bir alanda güzel ve farklı bakabilme becerisidir. Okul öncesi dönemde de çocuklara kazandırılması gereken en önemli sanatsal değer budur.

Profesyonel Sanat

Çocukların küçük kas gelişimi (parmaklarını iyi kullanabilme becerileri) iki yaşında gelişmeye başlar ve okul öncesi (2-6) yaş aralığında gelişmeye devam eder. Çocuk ezber yapmaya, duyduğu sesleri anlamlandırmaya, ritim tutmaya yine 2 yaşından sonra başlar ve bu özelliği 6 yaşına kadar gelişir. Çocuklar hayal kurmaya, kendi kendine hikâye oluşturmaya ise 4 yaşından itibaren başlarlar. Sanat eğitimi ise her yönlü gelişimin hızlı olduğu 2-6 yaş aralığını iyi değerlendirmekle başlar. Bu yaş aralığında çocuklara gelişimlerini destekleyici her türlü eğitim fırsatı vermek, parmaklarını özgürce kullanabilecekleri etkinlikler sunmak,(seramik çalışmaları, resim çalışmaları, mutfak etkinlikleri vb) hayal güçlerini geliştirecekleri hikâyeler anlatmalarına fırsat sunmak, çeşitli sesleri ve müzikleri dinletmek ve bunları yaparken özgürlüklerine müdahale etmemek önemlidir.

Resimde çizdiği gökyüzünün mavi olması gerektiğini, pastaya tuz konulmaması gerektiğini, anlattığı masalın anlamsız olduğunu söylemek yaratıcılıklarını köreltecek uyarılar olduğunu unutmamalıyız. Okul öncesi dönemini kendini özgürce ifade edebilerek ve geliştirerek geçiren çocuk 6 yaşından sonra bir sanat dalında daha profesyonel bir eğitimde almaya başlayabilir. Bu sanat dalının ne olacağı ise okul öncesi dönemde fırsatlar sunulan çocuğun gelişim özellikleri takip edilerek bulunabilir ve yönlendirilebilir.

Şeyma Demircan

*Hâlik/Yaratıcı sözlüğü Kur’ân’da insanlar için de kullanılmaktadır. Bak. Müminûn 23/14; Sâffât 37/125. Bu sebeple kullanmada sakınca görmedik ve bu durumun bilinmesini istedik.

Gelişen Olaylara İslami Bakışın Adresi