İSLAM’A GÖRE EŞLER NASIL BOŞANIR ?

Boşanma Ahlâkı Nedir ve Niçin Korunmalıdır?

Bismillah…

İnce Ruhluluğumuzu Yitiriyoruz

Büyük çoğunluğumuz, İslamî duyarlılığımızla birlikte ince ruhluluğumuz ve ahlâkî soyluğumuzu yitirdik. Boşanma ahlâkımızı da yitiriyoruz. Oysaki Rabbimizin buyrukları gereği yitirmememiz gerekiyor. Çünkü boşanma-ahlakını koruma Cennete giriş sebebi olabilecek  bir ibadettir.

Evlilik gibi boşanma da doğaldır. Gerek duyulduğunda kullanılabilir bir haktır.

İslam Aile Hukuku’nda erkeğin doğrudan, kadının da yargı kararıyla boşanma hakkı vardır. Bu hak istenildiği zaman kullanılabilir  ve kullanımı hiçbir şekilde engellenemez.

a.) İslam’a Göre Boşanma 

Yüce Rabbimizin insanlara yönelik son  yasalarını (emirleri ve yasaklarını) ihtiva eden Kur’ân-ı Kerîm, insan ve toplum hayatını evlilik üzerine oturtmuştur. Bu sebeple Kur’ân-ı Kerîm’de özel olarak evliliğe değil, boşamaya-boşanmaya vurgu yapılmıştır.

Rabbimiz boşamaya/boşanmaya izin vermiş, öneminden ötürü boşamayla ilgili kuralları sevgili peygamberimize bırakmadan Kur’ân’da  bizzat açıklamıştır.

Kur’ân’da konuya ayrılan Talak sûresinin  ilk ayetleri ile Bakara sûresinin alakalı altı ayetinde (228-232, 241) erkek tarafından boşama ve kadın tarafından boşanmanın nasıl yapılacağı bildirilmiştir.

Değinilen ayetlerde konu üç defa Allah’a ve ahiret gününe iman ile irtibatlandırılmıştır. Boşama-boşanma ile ilgili kuralların Allah’ın sınırları (hudûdullah) olduğuna sekiz defa açıklık getirilmiştir. Bu sınırların aşılmaması şeklindeki ilâhi emir pekiştirilmiştir.

Allah’ın bu sınırlarının hafife alınmaması ve onları çiğneyenlerin nefislerine zulmetmiş olacağı ve zalimleri oluşturacakları gerçeği beyan edilmiştir. Bilgili fertlerden oluşan topluma yapıldığı ve ancak onlar tarafından değerinin bilinebileceğine işaretle boşama-boşanma ile ilgili kuralların Rabbimizin indirdiği nimet olarak algılanması emredilmiştir.

Hulasa Kur’ân’da en ağır ve uyarıcı bir dille açıklanan konuların başında boşama boşanma – boşama konusu gelmektedir gelmektedir.

Boşanma /Boşama Nasıl Gerçekleştirilir?

Kadının Boşanması

İslam Toplumunda kadın Kur’ân ve Sünnet hükümlerine göre  aldığı mehiri* iade edeceğini beyan şartıyla  yargıya başvurarak  istediği zaman boşanabilir. Yargı bu talebi red edemez. (Bak. Bakara 229)

Kocanın Boşaması/genel Bir örnek

Koca karısını boşamaya karar verdiği zaman – eşi  âdet görür döneminde ise- eşinin adet dönemini bekler. Eşin âdetinin bitimiyle başlayan temizlik döneminde cinsel ilişkiye girmeden doğru sözlü adaletli iki şahidin önünde karısını boşadığını karısına bildirir.

Koca açısından boşama işlemi bitmiş ise de kadın açısından bitmesi için kadının koca evinde üç temizlik dönemi yani yaklaşık üç ay iddet beklemesi gerekir. Bu iddet süresince erkek karısına dönüş hakkını kullanmaz yani boşamadan vaz geçerek karısına sözlü veya fiilî (sevişme ve cinsel ilişki yoluyla) dönüş yapmazsa iddetin bitimi ile birlikte boşama işlemi gerçekleşmiş olur.

İslam’da Boşanma-Boşanma Ahlakı /Marûf Üzere Boşanma

Boşanma ile ilgi Rabbimizin koyduğu kurallardan biri de Marûf üzere boşanma ve boşamadır. Ahlaki ruhtan yoksun mevcut laik yaşam ve yasalar içinde  göre genelde tek taraflı boşanma kararı alarak yargıya giden eşler mahkeme içinde ve dışında birbirleri aleyhinde konuşmakta, bir daha birbirlerinin yüzüne bakamayacak şekilde suçlamalarda bulunmaktadırlar. Çocukları etkileyecek şekilde onların paylaşımı çekişmesini yaşamaktadırlar. Oysaki Yüce Kitabımız Kur’ân-i Kerîm’de boşanmayı konu alan Talak sûresinin ikinci âyetinde iki defa yer verilerek Marûf üzere boşanmamız şöylece emredilmektedir:

“ Eşlerinizi boşadığınız ve beklemeleri gereken (üç temizlik dönemi İddet) sürelerini bitirdiklerinde onları Marûf ölçüler içerisinde nikâhınız altında tutun veya onlardan Marûf ölçülere göre ayrılın. İçinizden adalet sahibi iki kişiyi de şahit tutun. Şahitliği Allah için yapın. İşte bu, Allah’a ve ahiret gününe inananlara verilen öğüttür. Kim Allah’ın boşanma ile ilgili kurallarına uyarsa, Allah ona bir çıkış yolu ihsan eder.”

Marûf Kuranda evrensel kural anlamına kullanılan bir kavramdır. Bir diğer anlatımla Marûf, İslam Dini’ne, ortak akla ve ilmî verilere uygun söz, davranış ve iştir. Marûf’un konumuz bağlamında anlamı dinimizin, ortak aklın, ilmî ve ahlâkî verilerin ışığında karşılıklı saygılar içinde boşanmamızdır.

Ayrıca boşanma sonrasında çocuklar yanı sıra anne ile babanın zarar görmemesi, süt emme çağında olan çocukların emme veya memeden kesilmesi, boşanma sonrasında çocuğunu emziren anneye nafaka verilmesi ya da süt annesi tutulmasıyla ilgili kararların da Rabbimiz tarafından  Marûf ölçülere göre danışma ve dayanışmalı birliktelik içinde alınması emredilmiştir. (Bak. Bakara 233;Talak 6-7)

b) Boşama -Boşanma Ahlâkımızı Niçin Korumalıyız?

Boşanabiliriz ama boşanmamız bizi düzeysizliğe değil erdemli davranışlara yönlendirmelidir. Çünkü Marûf olan boşama-boşanma  ölçülerine bağlılık bizim için ibadettir ve Cennet’e girme sebebidir. İbadettir çünkü Rabbimizin emridir, ibadet olduğu için de her ibadet nitelikli iş gibi Cennet’e giriş sebebidir

Rabbimize ve Yasalarına Muhtacız

Uçaklar adalet taşıyamıyor, altın uçlu kalemler gerçekleri yazamıyor, teknolojiler eşitliği sağlayamıyor. Laboratuvarlarda erdemler üretilemiyor, felsefi sistemler ölümün karanlıklarını aydınlatamıyor.
Üstelik işgaller, savaşlar, terörler ve ekonomik sömürüler devam ediyor.
Bunun için boşanma ve de diğer bütün alanlarda Rabbimize yönelmeye ve Onun yasalarını yaşamaya muhtacız.

*  İslam Aile düzeninde kadın, evlilik sözleşmesiyle birlikte ön tazminat niteliğinde ve razı olacağı şekilde Mehir alır. Mehir altın, gümüş, taşınmaz, herhangi bir mal, bilgi-sanat ve dil öğretimi de olabilir. Mehir, kadının isteği ve kabulüne göre zifaf öncesinde verilmesi gerekeceği gibi, daha sonra ödenmek üzere kocanın üzerinde borç olarak da bırakılabilir.

ALİ RIZA DEMİRCAN