ADNAN MENDERES KİMDİR?

Adnan Menderes, Türk siyasi tarihinde önemli bir figür olarak yer alan bir devlet adamıdır. İşte, Adnan Menderes’in biyografisi:

Erken Yaşam ve Eğitim:

Adnan Menderes, 1899 yılında Aydın’ın Koçarlı ilçesinde doğdu. İlkokulu Koçarlı’da tamamladıktan sonra İzmir’de ortaokula başladı. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde hukuk eğitimi aldı ve mezun oldu.

Siyasi Kariyerinin Başlangıcı:

Adnan Menderes’in siyasi kariyeri, 1946 yılında Demokrat Parti (DP) kurulduğunda başladı. DP, çok partili dönemin başlangıcında Türk siyasetinde önemli bir değişimi simgeliyordu. Menderes, DP’nin lideri olarak partiyi iktidara taşıdı.

Başbakanlık Dönemi:

Adnan Menderes, 1950 yılında gerçekleşen genel seçimlerde DP’nin zaferiyle Türkiye’nin 9. Başbakanı olarak göreve başladı. 1950-1960 yılları arasında üç dönem boyunca Türkiye’nin başbakanlığını sürdürdü. Bu dönemde Türkiye, büyük bir  ekonomik büyüme ve modernizasyon sürecine girdi.

Ekonomik ve Sosyal Politikalar:

Menderes döneminde ekonomik kalkınma ve sosyal politikalar ön plandaydı. Toprak Reformu gibi önemli adımlar attı. Ancak, sürekli artan enflasyon, büyüme sonrası ortaya çıkan sorunlar ve siyasi muhalefetin bastırılması gibi nedenlerle Menderes hükümeti eleştirilere maruz kaldı.

Yabancı Politika ve İlişkiler:

Adnan Menderes döneminde Türkiye, NATO’ya üye oldu ve Batı ile ilişkiler güçlendi. Ancak, Kıbrıs sorunu ve Türkiye’nin Kıbrıs’a müdahale politikası, dönemin uluslararası ilişkilerinde sorunlara neden oldu.

Son Dönem ve Yargılanma:

1960 yılında Türkiye’de yaşanan askeri darbenin ardından Menderes, Demokrat Parti hükümetiyle birlikte görevinden alındı. Ardından, Adnan Menderesi ve diğer hükümet üyelerini, askeri mahkemede yargıladılar. Menderesi, idam cezasına çarptırarak 17 Eylül 1961 tarihinde idam ettiler.

İDAM HÜKMÜ KENDİSİNE TEBLİĞ EDİLİRKEN

Siyasi Mirası:

Adnan Menderes, Türk siyasi tarihinde önemli bir figür olarak kabul edilmektedir. Onun liderliğindeki DP hükümeti, Türkiye’nin demokratikleşme sürecinde ve ekonomik kalkınmasında etkili oldu. Ancak, döneminde yaşanan olumsuzluklar ve askeri darbe sonucu idamı, Menderes’in hükümetine gölge düşürdü. Yine de, Adnan Menderes’in mirası, Türk siyasetindeki önemini ve etkisini sürdürmekte.

MENDERES’İN İCRAATLARI 

Dönemin cumhurbaşkanının resimlerinin bastığı paraların üzerindeki değişiklikle birlikte, bütün paralara Atatürk’ün resimleri basılmaya başlandı.

Türkçe olarak okunan ezan, tekrar Arapça olarak okunmaya başlandı.

Menderes hükümeti, 1951 yılında Türkiye’nin Kore Savaşı’na Birleşmiş Milletler kuvvetlerine Türk tugayı ile katılma kararı alarak, CHP’liler tarafından büyük tartışmalara neden olan bir adım attı. Bu karar, aslında Türkiye’nin Soğuk Savaş döneminde Batı Bloğu’nda yer aldığını göstermek amacıyla yapılan bir siyasi manevraydı. Bu kararın bir sonucu olarak, Türkiye 1952’de NATO’ya tam üye olarak kabul edildi.

MENDERES VE EKİBİ BİR AÇILIŞTA

Halkevleri kapatıldı ve köy enstitüleri öğretmen okullarına dönüştürüldü.

1950-1954 yılları arasında Türkiye ekonomide kalkınma dönemine girdi. Bu dönemde serbest piyasa ekonomisine geçiş hız kazandı. Yabancılara petrol arama ve çıkarma izni verildi. Yabancı sermayeyi teşvik eden yasalar çıktı ve bu dönemde alınan kredileri özellikle tarım alanında kullandılar. Tarımda makineleşme çalışmaları yoğunlaştı ve Marshall Planı’nın etkisiyle ülkede yeni sanayi tesisleri kurdular. 1954 yılında Türkiye Vakıflar Bankası kuruldu. Türkiye’nin gayri safi milli hasılası, bu dönemde yılda ortalama %9 oranında büyüdü.

Ancak, 1955 yılında ekonomide tıkanmalar başladı. Dış borçlar giderek arttığı için, ödeme dengesini bozdu. Ve döviz girişi yeterli gelmedi. Bu dönemde Kıbrıs’ta faaliyete geçen EOKA örgütüne karşı Türk köylerini savunmaya yönelik ihtiyaç, Kıbrıs Türkleri tarafından küçük mukavemet grupları oluşturularak karşılandı. Adnan Menderes’in talimatıyla 27 Temmuz 1957’de kurulan Türk Mukavemet Teşkilatını (TMT), Türkiye tarafından örtülü ödenekle finanse etti. Ve Kıbrıs’ın her yerine yayılarak güçlü bir mukavemet teşkilatı haline geldi.

Seçim Yasası’nı değiştirerek partilerin seçimlerde ittifak yapmasını engelleyen maddeler ekledi ve partisinden istifa eden bir kişinin 6 ay içinde başka bir partiden milletvekili seçilmesini engelleyen bir madde ekledi. Basın, bu maddeye “köprülü maddesi” adını verdi.

1957 seçimlerinden sonra İstanbul’da imar çalışmalarına ağırlık veren Menderes, Barbaros Bulvarı, Büyükdere Caddesi, Vatan Caddesi, Millet Caddesi ve Edirne Asfaltı gibi yolları açtı. Ayrıca, Amerikan Ford Vakfı’nın yardımıyla Ankara’da Orta Doğu Teknik Üniversitesi’ni, Trabzon’da da Karadeniz Teknik Üniversitesi’ni kurarak ülkeye en ileri teknolojilerin getirilmesini sağladı.

1959 yılında Menderes Hükümeti’nin ortaklık anlaşmasını imzalamasıyla birlikte, Kıbrıs Cumhuriyeti resmen kurulmuştur.

youtube

MİRATHABER.COM