Afrika’yı Çalmak: İngiltere Kıtanın Sanatını Nasıl Yağmaladı? – 17

İngiltere Kraliçesi, 1970’lerde ülkeye bir ziyareti sırasında Nijeryalı general Yakubu Gowon tarafından hediye olarak bir Benin bronz kafası aldı. Kafa, 1950’lerde İngiltere’den satın alındıktan sonra Nijerya’nın Lagos’taki ulusal müzesinden yağmalanmıştı. Nijerya, müzelerinin “gözenekli” olduğunu kabul ediyor. Tijani, ” Müze personelinin bile bazı eşyalarımızı sadece parasal bir değer elde etmek için yağmalamak amacıyla diğer insanlarla gizlice anlaşabileceği durumlar var.” diyor ancak hırsızlıkları azaltmak için daha katı yetkili sistemlerin uygulandığında ısrar ediyor.

Tijani, Nijerya federal yetkililerinin objelerin izinsiz olarak yurtdışına taşınmasını engellemek amacıyla ülkelerle iş birliği yapmak istediklerini açıklıyor, “Bu ülkelerin gümrükleri veya yetkilileri bu eserlere sahip çıkmalı ve bize haber vermelidir.”

Nijerya nisan ayında, Meksika’daki bir havaalanında fark edilen çalıntı bir Yoruba Ile-Ife kafasını geri aldı. Aberdeen Üniversitesi, “son derece ahlaksız” bir şekilde elde edilen Benin Bronz kafasını iade etmeyi kabul ederken, ellerinde Nijerya’nın geri istediği ikinci bir tane daha var.

Tijani, “Onlarla tartışıyoruz çünkü bunun 1897 ganimetinin bir parçası olup olmadığını doğrulamak istiyorlar.” diyor. Ancak Avrupalı özel mülk sahiplerinin, yağmalanan Bronzların iadesi için parasal tazminat talep ettiğini açıklıyor.

Nijerya daha önce Benin Bronzlarını geri satın almış olsa da o dönem kapanmış görünüyor.  Tijani, “Kendi eşyalarımızın parasını ödememiz ahlaki açıdan doğru değil.” diyor ve ekliyor, “Herhangi bir tazminat ödemeye hazır değiliz.”

Nijerya’nın iade konusundaki organize pozisyonu tartışmasız olmamıştır. Benin’in şu anki Oba’sı (Yoruba ve Bini dillerinde ülkenin lideri anlamına geliyor) Ewuare II, medyaya yaptığı açıklamada, Legacy Restoration Trust (Nijerya’da müzelerle müzakereleri yürütme ve aracı olma amacı ile açılan kurum) ile çalışan herkesin “düşman” olduğunu ve iade edilen objelerin kendisine gelmesi gerektiğini söyledi. Tijani, denizaşırı kurumların iade etme konusunda “iki kez düşünmeye başladığı” bir durum istemediğini söylüyor. “Bu objeleri başka yerlere götürmüyoruz. Bu objeleri Benin City’de sergilemek istediğimiz konusunda hemfikiriz. O halde birlik olalım.” diyor.

Tartışma yoğunlaştıkça, Afrika ülkeleri arayışlarında daha olumlu. Tijani, “Bu artık büyük bir uluslararası sorun.” diyor ve sözlerini şöyle sürdürüyor, “İster özel koleksiyonlarda olsun isterse kamu kurumlarında, bu objelerle karşılaştığımız her yerde hak iddiasında bulunacağız… ki eminiz.”

–  Son

Çeviren: Zehra Kaya

Kaynak: https://www.aljazeera.com/features/2021/10/12/stealing-africa-how-britain-looted-the-continents-art