BM ELÇİSİ: SUDAN’DAKİ ÇATIŞMALARDA 180’DEN FAZLA KİŞİ ÖLDÜ

G7, dört kıtadan üst düzey diplomatların, Sudan’da iç savaş korkusuyla rakip silahlı grupları silah bırakmaya çağırmasıyla bir araya geldi.

Yedili Grup düşmanlıkların derhal sona erdirilmesi çağrılarına katılırken, Birleşmiş Milletler Sudan özel temsilcisine göre Sudan’daki rakip gruplar arasında üç gün süren çatışmalarda en az 185 kişi öldü ve bin 800 kişi de yaralandı.

Volker Perthes Pazartesi günü ordu ile rakip generallerin önderliğindeki paramiliter güçler arasındaki şiddet olayları hakkında “Bu çok değişken bir durum, bu nedenle dengenin nereye kaydığını söylemek çok zor.” dedi.

Ağır Silahlar Kullanılıyor

İki taraf, yoğun nüfuslu bölgelerde tanklar, toplar ve diğer ağır silahlar kullanıyor. Havada savaş uçaklarının gürültüsü vardı ve karanlık çökerken uçaksavar ateşi gökyüzünü aydınlattı.

New York’ta gazetecilere video aracılığıyla konuşan Perthes, savaşan tarafların “aralarında hemen bir barış için arabuluculuk istedikleri izlenimini vermediklerini” de söyledi.

Hafta sonu ülkenin en iyi iki generali arasında, her biri on binlerce ağır silahlı savaşçı tarafından desteklenen ani şiddet patlaması, milyonlarca insanı evlerinde veya sığınabilecekleri her yerde mahsur bıraktı ve birçok bölgede erzak azaldı.

Güç mücadelesi, silahlı kuvvetlerin komutanı General Abdülfettah el-Burhan ile paramiliter bir grup olan Hızlı Destek Güçleri’nin (RSF) başkanı General Mohamed Hamdan Dagalo’yu karşı karşıya getiriyor. Eski müttefikler ortaklaşa bir Ekim 2021 askeri darbesi düzenlediler.

Binlerce çay satıcısı ile diğer gıda işçilerinin sendikasının başkanı olan Awadeya Mahmoud Koko, Hartum’un güney bölgesindeki evinden “Silah sesleri ve bombardıman her yerde.” dedi.

Pazar günü bir komşunun evine bir top mermisinin saplandığını ve en az üç kişinin öldüğünü söyledi, “Onları hastaneye götüremez veya gömemezdik.”

Sudanlılar onlarca yıllık askeri yönetimin ardından demokratik, sivil bir hükümet için yeniden çabayı canlandırmaya çalışırken, şiddet iç savaş hayaletini yükseltti.

Ateşkes Çağrıları Yapıldı

Birleşmiş Milletler, ABD ve diğerleri ateşkes çağrısında bulundu. Sudan ordusunu destekleyen Mısır ve Yemen’deki savaşı desteklemek için binlerce savaşçı gönderen RSF ile yakın ilişkiler kuran Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri de her iki tarafı da geri çekilmeye çağırdı.

Pazartesi günü, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, savaşan tarafları bir kez daha “düşmanlıkları derhal durdurmaya” çağırdı ve şiddetin daha fazla tırmanmamasının “ülke ve bölge için yıkıcı olabileceği” uyarısında bulundu.

Japonya’da Yediler Grubu toplantısına katılan ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Burhan ve Dagalo ile ayrı ayrı telefonda görüştü ve Dışişleri Bakanlığı sözcü yardımcısı Vedant Patel’e göre ateşkese ulaşmanın aciliyetinin altını çizdi.

G7 dışişleri bakanları Salı günü yaptıkları ortak açıklamada çatışmayı kınadılar.

Açıklamada, “Tarafları ön koşul olmaksızın çatışmaları derhal sona erdirmeye ve müzakerelere geri dönmeye ve gerilimi düşürmeye çağırıyoruz.” denildi.

BM’den bildiren Al Jazeera’dan James Bays, çeşitli uluslararası aktörlerin ateşkese aracılık etmeye çağrıldığını söyledi. BM Güvenlik Konseyi de krizi görüşmeye hazırlanıyor.

“[BM Sudan elçisi] diğerlerinden gelen baskının önemli olduğuna inanıyor. Afrika Birliği, bölgesel grup İGAD, Arap Ligi, tüm bu yapılar çeşitli aktörlerle ve özellikle iki generalle görüşerek ateşkesi sağlamaya çalışıyor.” dedi.

“Arabuluculuk misyonlarından söz ediliyor… delegasyonlar halinde ateşkesi sağlamak için generallerle konuşmaya çalışıyorlar.”

“Bununla ilgili sorun – hava sahası kapalı, sınırlar kapalı ve bu aşamada seyahat etmeleri çok tehlikeli. Diplomatik çabalar sürüyor, ancak bu sefer pek meyve vermiyorlar ve bu açıkça Sudan halkını derinden endişelendiriyor.”

Bu arada Sudan ordusu, RSF’yi isyancı bir grup ilan etti ve Pazartesi günü dağılması emrini verdi.

Çatışmaların hiçbir azalma belirtisi göstermemesi üzerine Dagalo, uluslararası toplumu El-Burhan’a müdahale etmeye çağırmak için Twitter’a girdi ve onu “sivilleri havadan bombalayan radikal İslamcı” olarak damgaladı.

El-Burhan, çatışmaların alevlenmesinden bu yana ender bir açıklama yaparak Cumartesi günü Al Jazeera’ya “Acil Destek Güçlerinin evine saldırmasına şaşırdığını” ve olanların “ordu dışında güç oluşumunu engellemesi gerektiğini” söyledi.

Sağlık Hizmetlerinde Aksama

Sudan doktorlar sendikası, savaşın Hartum ve diğer şehirlerdeki çok sayıda hastaneye “ağır hasar verdiği” ve bazılarının tamamen “hizmet dışı” kaldığı konusunda uyardı.

Dünya Sağlık Örgütü, Hartum’da yaralı sivillerin bulunduğu dokuz hastanenin birkaçında “kan, transfüzyon ekipmanı, intravenöz sıvılar ve diğer hayati malzemelerin tükendiği” konusunda uyarmıştı.

Evlerinde Kilitli Kaldılar

Şiddet, Sudan’ı daha derin bir kaosa sürükleyebilecek uzun süreli bir çatışma korkusuyla korkmuş insanları evlerine sığınmaya zorladı ve el-Burhan ve Dagalo’nun düzenlediği 2021 darbesiyle kesintiye uğrayan sivil yönetime dönüş umutlarını boşa çıkardı.

Al Jazeera’nın Hartum muhabiri Hiba Morgan, kendisi ve meslektaşlarının son üç gündür dışarı çıkamadıklarını belirterek bunun nedenini “Hangi güçlerin tam olarak hangi yerleri kontrol ettiği net değil.” diyerek ifade etti.

“Her iki taraf için de pazarlık yapmak çok zor. Burada üst düzey komutanlardan değil, askerlerden, yerdeki insanlardan bahsediyoruz. Neler olup bittiğini onların bakış açısından anlamak için liderleriyle konuşmayı başarsak bile, sahadakiler hareket etmemiz konusunda bize ille de katılmıyor, bu yüzden son üç gündür kilit altındayız.” dedi.

Çeviren: Zehra Kaya

Kaynak: https://www.aljazeera.com/news/2023/4/17/more-than-180-people-killed-in-sudan-fighting-un-envoy-to-sudan