Birleşmiş Milletler’de çalışan insan hakları uzmanları, İtalya’nın yedi yıl önce Akdeniz’de alabora olan tekende ölen, 200’den fazla göçmen ve mültecinin yaşam hakkını korumadığını açıkladı. İnsan Hakları Komitesi dün yaptığı açıklamada, İtalya’nın 400’den fazla yetişkin ve çocuğu taşıyan batan gemiden gelen çeşitli acil durum çağrılarına derhal yanıt vermediğini ifade etti. Ayrıca uzmanlar, İtalyan makamlarını bağımsız bir soruşturma başlatmaya ve ölümlerden sorumlu olanları yargılamaya çağırdı.
Tekne, çoğu Suriyeli olan mülteciyi taşımak üzere 10 Ekim 2013 tarihinde Libya’daki bir balıkçı limanı olan Zuwarah’dan ayrıldı ancak birkaç saat sonra, gemiyi su bastı. 18 uzmandan oluşan komite, gemiye İtalyan Lampedusa adasının yaklaşık 113 km güneyinde uluslararası sularda Berberi bayrağı taşıyan bir tekne tarafından vurulduğunu açıkladı. İtalyan yetkililere yapılan imdat çağrılarının yaklaşık 218 km uzaklıktaki Malta’ya yönlendirildiğini de sözlerine ekledi. Bir Malta devriye botu geldiğinde, göçmenleri ve mültecileri taşıyan tekne alabora olmuştu.
Komite üyesi Helene Tigroudja, göçmenlerin teknesi Malta’nın arama ve kurtarma bölgesi içindeki uluslararası sularda olduğu için olayı karmaşık bir vaka olarak nitelendirdi, ancak zamanında bir yanıtın trajediyi önleyebileceğini ifade etti.
Komitenin kararı, kazayı atlatan ancak ailelerini kaybeden üç Suriyeli ve bir Filistin vatandaşının ortak şikâyeti sonrasında geldi. Gemide bulunanlardan biri İtalyan yetkilileri arayarak, teknenin batmakta olduğunu söyleyerek onlara GPS koordinatlarını gönderdi. Ancak cevap olarak sadece Malta arama ve kurtarma ekiplerinin bölgede oldukları bildirildi. İtalyan operatör yalnızca Malta’nın Kurtarma Koordinasyon Merkezinin telefon numarasını onlara iletti. Göçmenler daha sonra iki saat boyunca Kurtarma Koordinasyon Merkezi ve Malta Silahlı Kuvvetlerine giderek daha çaresizce telefon görüşmeleri yaptılar. İtalya sonunda, Malta’nın talebine yanıt olarak, civardaki donanma gemisi ITS Libra’ya 18: 00’den sonra kurtarmaya gelme talimatı verdi.
Tigroudja, İtalyan yetkililer acil durum çağrılarının ardından hemen donanma gemisini ve sahil güvenlik botlarını yönlendirmiş olsalardı, kurtarma gemisinin batmadan en geç iki saat önce gemiye ulaşacağını açıkladı. Orta Akdeniz rotası, BMMYK tarafından dünyadaki en tehlikeli göç rotası olarak tanımlanmaktadır. Kuzey Afrika kıyılarını terk eden her altı kişiden biri ölüyor. 2014 yılından bu yana 20.000’den fazla göçmen ve mülteci, Afrika’dan Avrupa’ya ulaşmaya çalışırken denizde hayatını kaybetti. Birçoğu denizde boğulurken, binlerce kişi İtalya ve Avrupa Birliği tarafından desteklenen Libya sahil güvenliği tarafından yakalandı ve Libya’ya geri döndü. Çoğunlukla korkunç koşullarda, çoğunlukla gözaltına alındılar. BM rakamlarına göre, Şubat 2017’den bu yana en az 36.000 kişi Libya sahil güvenliği tarafından yakalandı ve Kuzey Afrika ülkesine geri döndü.