Bu Kişileri Görenler Yanlarından Hemen Uzaklaşsın!!

Distopik yönetim ile insanları disiplin ve kontrol yollarıyla ülkede utanç verici boyuta ulaşan güven kaybının düzelir mi?

 Şimdi şöyle bir senaryo çizelim;

“Halk sokakta okulda trende, hatta tuvalette bile çok sıkı kontrol altında olacak. Halkın bu kontroller sonunda elde edeceği şeyse vatandaşlık puanı. Yüz tanıma sistemi sokaklarda halihazırda kullanılıyor. Yürüyüş şeklinden dahi kimlik tespiti yapabilen algoritmalar geliştirildi ve milyonlarca kameraya entegre edildi. Artık görüş dışında kalan yer neredeyse yok. Artık polislerde akıllı gözlüklere sahipler. Çipli okul üniformaları gibi uygulamalarla gri alanlarda öğrenciler sıkı kontrol altına alınıyor. Her birey artık vatandaşlık puanlamasında dahil oldu. Halkın tamamı yaşamı işi davranışları kısaca yaptığı her şey için puanlandırılacak. Bunun sonucunda ödüllendirilmek de var elbette. Ancak cezaları, hak mahrumiyetleri, borcu olanlar, toplu taşımada yüksek sesle müzik dinleyenler, yayılarak oturanlar, bağırarak konuşanlar yanacak. Herkes puanı kadar vatandaş olacak puanı yoksa ona hizmette olmayacak. Düşük puanına sahip biri için ev sahibi olmak tatlı bir hayale dönüşecek. Daha düşük puanlarda tren bileti dahi alamayacak. Bu sistem her yerde uygulamada artık. Zira bu sistemden halka açık tuvalette bile kaçış yok. 1 adet havlu peçete için yüz taraması istenecek, 2 peçete isteyense puan kaybetmeyi göze alacak….”

Böyle bir adım eğer gerçekse İngiliz yazar George Orwell tarafından 1984’de kaleme alınmış olan alegorik, distopik ve politik bir romanı olan Hayvan Mezarlığı romanın hikâyesi distopik bir dünyada geçen anlatımını akıllara getiriyor. Özellikle kitapta tanımlanan Big Brother yani büyük birader bizi izliyor kavramınıda akıllara getiriyor elbette.

Peki Öyleyse; bunun yaşadığımız dünyada hayata geçirilmesi mümkün mü?

Black Mirror dizisinde karşımıza çıkan ve insanların belirli bir puanın altına düşmeden asgari puan ile hayata devam etmelerini sağlayan sistem 2014 yılında kısmen Çin’de yürürlüğe girmişti. 2020 yılından sonra kapsamı adım adım genişletiliyor.

Kara liste (black list) olarak da tanımlanan sosyal kredi puanlama sistemi (buna ÇİN Tipi Vatandaşlık Puanlama Sistemide diyebiliriz) insanların kamu alanlarında kamuya aykırı hareketlerde bulunmaları, borçlarını ödememeleri, suç işlemeleri, kredi notunu oldukça düşürüyor ve belirli bir puanın altında olanlara seyahat engeli, otellerde konaklama engeli, banka kredi engeli, isimleirnin halka açık alanlarda bilbordlarda ilan edilmesi gibi sorunlarla karşılaştılar artık.

Peki öyleyse, Çin Tipi Vatandaşlık Puanlama Sistemine geçilirse küresel ölçekte neler olabilir?

Bu önemli konuyu YUTAM Başkanı Ömer Memoğlu’na sorduk;

Çin tipi vatandaşlık puanlama sistemine geçilirse küresel ölçekte bireysel kısıtlama uygulamalarına gidilebileceğini belirten Memoğlu, uygulamanın iklim krizi adı altında getirilebileceğini belirterek uyarılarda bulundu. Mirat Haber’den Sadi Özgül’e açıklamalarda bulunan Memoğlu uygulamanın suç oranlarında da ciddi ve tehlikeli artışa neden olabileceğini belirtti.

Sosyal Kredi Sistemine Dikkat!!

YUTAM Başkanı Ömer Memoğlu hâlihazırda ortada bir iklim krizinin olmadığını, algı krizinin olduğunu belirterek Çin tipi vatandaşlık puanlama sistemine karşı uyarılarda bulundu. Memoğlu; “Çin’de vatandaşlık puanlama sistemi adı verilen bir uygulama söz konusu. Nakit para yerine getirilen dijital paralar ve QR ödeme sistemleri, sosyal kredi sistemine entegre edilerek bireylerin tüketim davranışlarında çeşitli kısıtlama ve cezalandırma uygulamalarına imkân sağlayabilir. Eğer Çin’de hükümet aleyhine bir davranış sergilerseniz tüketimden seyahate, ulaşımdan eğitime kadar birçok alanda davranışlarınıza yönelik kısıtlama getirilebilmektedir. Hatta puanı düşük bireylerin sosyal izolasyonuna da imkân tanıyan sistemde puanı yüksek bireylerden puanı düşük bireylerin ayrıştırılması söz konusudur. Çünkü puanı yüksek bireyler puanı düşük bireyler ile aynı alanlarda bulunduğunda puanı yüksek bireylerin de puanı düşmektedir” dedi.

Suç Oranlarında Ciddi Bir Artışa Neden Olabilir!

 Uygulamanın suç oranlarında ciddi bir artışa neden olabileceğini belirten YUTAM Başkanı Ömer Memoğlu; “Çin tipi vatandaşlık puanlama sisteminde puanı düşük kişilerle aynı alanda bulunmanızda bile puanınız düştüğünden bu kişilerin toplumdan tamamen izolasyonu söz konusu. Bu kişileri görenler hemen yolunu değiştiriyor puanları düşmesin diye. Bu izolasyon sebebiyle puanı düşük bireylerin tamamen psikolojisi bozulmuş durumda. Ciddi derecede suç oranlarında artışa neden olabilecek bir uygulama ve çok tehlikeli sonuçları olabilir” dedi.

Puanı Düşük Bireyler Şehirlerin Billboardlarında İfşa Ediliyor!

Puanı düşük bireylerin Çin’deki şehirlerin billboardlarında ifşa edildiğini hatırlatan Memoğlu; “Puanı düşük bireylerin psikolojisi tamamen bozuluyor. Şehirler genelinde billboardlarda ifşa ediliyorlar. Bu kişileri görenlerin yanlarından uzaklaşmasına dair uyarılar bile yayınlanıyor. Çok ciddi psikolojik yıkıma neden olan bir uygulama. Suç oranlarında ciddi bir artışa neden olabilir. Çünkü ifşa edilen birey öcüleştirilmiş olduğundan ve toplumdan tamamen izole edildiğinden kaybecek bir şeyi kalmamış hissederek suç işlemeye yöneliyor” uyarısında bulundu.

Birçok Alanda Kısıtlamaya Gidilebilir

İklim krizi adı altında benzer bir uygulamaya zemin hazırlanmak istendiğini belirten Memoğlu; “Eğer sözde iklim krizinin bir oyun olduğu idrak edilemezse Çin’deki sosyal kredi sisteminin bir benzeri QR ödeme sistemlerine ve çipli yeni tip kredi kartlarına entegre edilecek. Dijital vatandaşlık puanlama sistemi adı verilecek yeni uygulamada bireylerin tüketimden seyahate, ulaşımdan eğitime kadar birçok alanda davranışlarının kısıtlanmasına neden olabilecek çeşitli uygulamalar devreye sokulacak. Çok dikkatli olunmalıdır” dedi.

İyi Vatandaş – Kötü Vatandaş Oyununa Dikkat!

İyi vatandaş – kötü vatandaş oyununa dikkat çeken Memoğlu; “Çin tipi sosyal kredi sisteminin amacı sosyal kredi sistemi ile iyi vatandaş – kötü vatandaş ayrıştırmasıdır. Sözde iklim krizine karşı ortaya sunulacak kısıtlama uygulamalarına uymayan bireyler kötü vatandaş ilan edilecek. Bu bireyler toplumdan tamamen izole edilecekler. Çok tehlikeli bir eşikteyiz. Karbon ayak izi uygulamalarının bankacılık ve finans sektörüne entegrasyonu süreci kısıtlama uygulamalarına zemin hazırlanması için. Yeni dönemde puanı düşük bireyler ciddi yaptırımlara tabii olabilir” ifadelerini kullandı.

…

Röportaj ; Sadi ÖZGÜL