Buça’daki Ceset Görüntüleri Kurgu Mu? 

Dünya, 2 Nisan’da Ukrayna’nın Buça şehrinden gelen görüntülerle şoke oldu. Birçok devlet lideri bu görüntülerin ardından Rusya’ya tepki gösterdi. Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenskiy ise yaşananlar için ‘soykırım’ ifadesini kullandı. Rusya ise iddiaları kabul etmeyip görüntülerin düzmece olduğunu, bazı cesetlerinin elinin oynadığını hatta kadrajdan çıkan cesetlerin ayağa kalktığını ileri sürdü.

Moskova, Buça’daki görüntülerin düzmece olduğunu iddia ediyor. Rusya taraftarları da sosyal medyada cesetlerin hareket ettiğini iddia ediyor. Peki bu iddialar ne kadar gerçek? DW’nin bilgi kontrol ekibi araştırdı.

DÜNYA GÜNDEMİNİ SARSTI 
Ukrayna’nın Buça adlı küçük bir kentinde katliam yaşandığına dair hafta sonundan beri tüm dünyaya yansıyan görseller büyük bir şok etkisi yarattı. Başkent Kiev yakınlarındaki Buça’dan Rus birliklerin çekilmesinden sonra bölgeye giden Ukrayna güçleri sokak kenarlarında üniformasız, sivil kıyafetli cansız bedenler bulmuş, kimilerinin ellerinin arkadan bağlı olduğu görülmüştü. Ukrayna ordusu, görüntüleri 2 Nisan’da yayınladıktan sonra uluslararası medya temsilcileri de ‘Buça’daki cesetlere’ ilişkin haberler yapmaya başladı.

ZELENSKİY ‘SOYKIRIM’ DEDİ 
Görüntülerle ilgili olarak ‘Rus birliklerinin bölgeden çekilirken sivilleri kurşuna dizdiği’ suçlamaları ortaya atıldı. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy yapılanların ‘soykırım’ olduğunu söylerken Batı ülkelerinden de kınama mesajları geldi. Almanya Başbakanı Olaf Scholz, ‘Rus güçlerinin suçlarını kınadığını’, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres de ‘derin bir şok’ içinde olduğunu açıkladı.

RUSLAR ‘DÜZMECE’ DİYOR

Rusya taraftarları ise sosyal medyada Buça’daki görüntülerin ‘düzmece’ olduğunu ileri sürdü. Rusya Savunma Bakanlığı, paylaşım sitesi Telegram’dan yaptığı açıklamada Buça’ya dair yayınlanan videoların ‘düzmece ve provokasyon amaçlı’ olduğunu iddia etti. Almanya’daki Rusya Büyükelçiliği de Buça’ya dair görsel ve videoların ‘Kiev rejiminin Batılı medya için yaptığı bir prodüksiyon’ olduğunu ileri sürdü. Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zakharova ise ‘ABD ile NATO’nun bu görüntüleri Rusya’yı suçlamak amacıyla ısmarlayıp ısmarlamadığını bilmek istediğini’ kaydetti.

‘CESETLER HAREKET EDİYOR’ İDDİASI 
Moskova yanlısı sosyal medya hesapları da Buça sokaklarında görülen cansız bedenlerin ‘ölüymüş gibi yapan oyuncular’ olduğunu ve bütün anlatılanların ‘yalan’ olduğunu öne sürdü. Kanıt olarak da sokak kenarındaki cesetlerin yer aldığı bir video gösterildi.

Örneğin bir kullanıcı, Buça’ya dair söz konusu görselde ‘sağda yer alan ceset kolunu kımıldattığını’ yazıyor. Bir diğeri de ironik şekilde ‘Caddenin kenarları cesetle çevrilmiş, korkunç bir görüntü, ama bir saniye, biri elini mi kımıldattı ne? Biri ayağa mı kalktı? Burada neler dönüyor?’ paylaşımını yapıyor. DW’nin doğrulama ekibine bu iddia yanlış. Çünkü videonun tamamında ne elini kaldıran bir ceset görülüyor ne de birden bire ayağa kalkan bir cansız beden.

GÖRÜNTÜLER YANILSAMA 
DW’nin doğrulama ekibi, Buça ile ilgili iddiaları büyüteç altına alarak olayın yaşandığı bölgeyi ve yeri tespit etti. Buna göre videolarda yer alan görüntüler Buça’nın güneyindeki Yablunska Caddesi’nde çekildi. Google’dan söz konusu caddeye yönelik 2015’e ait görüntülere bakıldığında etrafta inşaat çalışmaları yapıldığı anlaşılıyor, ancak bazı binalar Buça’ya dair güncel videoda da görülüyor.

Cesetlerden birinin elini kımıldattığına ilişkin iddia ise yanılsamadan ibaret. Sözü edilen cansız beden, araçlar geçerken sağda yer alan bir ceset. Gerçekten de ilk bakışta araçlar geçerken bir şeyin hareket ettiği görülüyor, ancak görüntü büyütüldüğünde onun el olmadığı anlaşılıyor.

DW’nin analizinde, görüntüde yer alan aracın ön camındaki bir yağmur damlasının araç giderken oluşan rüzgarda yukarı doğru hareket ettiği ve bunun da videoda bir şey hareket ediyormuş izlenimi yarattığı anlaşılıyor. Videonun daha iyi çözünürlükteki bir başka versiyonunda da hareket eden şeyin aracın ön camındaki bir damla olduğu ve bir el olmadığı daha iyi görülüyor.

19 MART’TAN BU YANA SOKAKLARDA DURUYORLAR 
ABD merkezli New York Times gazetesinin yaptığı inceleme ise daha fazlasını ortaya koyuyor. ABD’li şirket Maxar’ın kaydettiği uydu görüntüleri, Buça sokaklarındaki cesetlerin 19 Mart’tan, hatta bazılarının 11 Mart’tan beri Yablunska Caddesi’nde durduğuna işaret ediyor. 19 Mart’a ait uydu görüntüleriyle Buça’da çekildiği söylenen 2 Nisan tarihli videodaki görüntüler karşılaştırıldığında cesetlerin aynı yerlerde, aynı pozisyonda durduğu dikkat çekiyor.

Dolayısıyla da bu durumun Rus tarafının iddia ettiği gibi Buça sokaklarından Rus birliklerin çekildiği ’30 Mart sonrasında ortaya çıktığı’ iddiası yalanlanıyor.

Rusya’nın Ukrayna’da savaş suçu işlediğine dair iddialar ilk kez Buça’da yaşananlarla ortaya atılmadı ve Rusya da kendisine yönelik iddiaların gerçek olmadığı yönündeki savunmayı ilk kez yapmadı. Daha önce de Mariupol kentindeki doğum hastanesine yönelik saldırı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ndeki Rus büyükelçi tarafından ‘tiyatro’ diye nitelenmişti. Oysa sivillere yönelik bu saldırıya ve sonuçlarına dair veriler de detaylı bir şekilde belgelendi. Rus tarafının iddia ettiği gibi yaşananların düzmece olduğuna dair söylemler ise hâlâ kanıtlanmayı bekliyor.

SABAH