CEZAYİR VE ÇİN ARASINDA İŞBİRLİĞİ ANLAŞMASI

Cezayir – Cezayir, “BRICS” grubuna katılmak için yaptığı resmi başvuruyla aynı zamana denk gelen, 2022-2026 yılları için Çin ile “kapsamlı ve stratejik bir işbirliği için ikinci beş yıllık plan”ı imzaladığını duyurdu.

Cezayir Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre üzerinde anlaşma yapılan plan ekonomi, ticaret, enerji, tarım, bilim ve teknoloji, uzay, sağlık, sosyal ve kültürel iletişim alanlarında işbirliğini yoğunlaştırmayı hedefliyor.

Açıklamada, yeni imzanın “2014 yılında imzalanan kapsamlı stratejik ortaklık anlaşmasının, iki dost ülkenin isteklerine de cevap veren yapısıyla, Cezayir-Çin ilişkilerinin güçlendirilmesi ve iki tarafın ortak arzularının pekiştirilmesinin” bir devamı olduğu belirtildi.

Dışişleri bakanlığından yapılan açıklamaya göre, “Cezayir’in 2018’de katıldığı Kuşak ve Yol Girişimi çerçevesinde iki tarafın işbirliğine değer verme konusundaki istekliliğini” de yansıtıyor.

Bu, Pekin’in Cezayir’in “BRICS” grubuna katılımına koşulsuz desteğini açıkladığı bir zamana denk geliyor. Nitekim bu durum Rusya’nın yakın zamanda ortaya koyduğu tavrın aynısı olarak karşımıza çıkmakta.

İki ülke arasındaki ekonomik ilişkiler yıllardan beri yardım amaçlı olarak bilinmektedir. Nitekim Çinli şirketler Cezayir’de konut (20 milyar dolar), Doğu-Batı otoyolu (11 milyar dolar), Cezayir Camii (yaklaşık bir milyar dolar) ve diğer pek çok projeyi hayata geçirdi.

Geçen Mart ayında Çinli ortak, 5,4 milyon ton tarımsal gübre üretmek için fosfat sektöründe 7 milyar dolarlık bir yatırım başlattı. Aynı zamanda 3 Çinli şirket, ilk aşamada iki milyar dolar değerinde demir cevheri çıkarmak için Ghar Jbeilat madeni projesini kazandı.

Resmi istatistiklere göre Çin, 2019’dan beri 9 milyar dolara karşılık gelen %17’lik bir oranla Cezayir’in ilk ticari finansörü oldu.

Ekonomik Uyum

Ekonomi uzmanı Ahmed Şerifî, iki taraf arasındaki stratejik yakınlaşmanın, arka planda Cezayir-Çin ilişkilerinin işbirliği, uyum, tarihsel genişleme, ortak siyasi yönelim ve hükümet sektörü ve devlet müdahalesine dayalı ekonomik doktrine dayandığını belirtti.

Al-Jazeera Net’e yaptığı açıklamada, bu seçkin ve büyüyen ilişkilerin Mayıs 2014’te Kapsamlı Stratejik Ortaklık Deklarasyonu’nun imzalanmasıyla sonuçlandığını ve bunun karşılıklı ilişkilere güçlü bir ivme kazandırdığını açıkladı.

Bu bağlamda, Cezayir ithalatının 2003’te 1 milyar dolardan 9 milyar doların üzerine (2019-2020) çıktığı ticaret borsalarının gelişmesinden ve genişlemesinden bahsetti.

1979-2002 döneminde 1.9 milyar dolardan 2005-2016 döneminde 22 milyar dolara yükselen Cezayir’deki Çin yatırımlarının dengesindeki hızlı büyümeye işaret etti.

Şerifî’ye göre ilişkilerin ilerlemesi sonucunda Cezayir Çin İpek Yolu’na ve içerdiği stratejik projelere katıldı ve şu anda “BRICS” grubuna katılma arayışında.

Konuşmacı ayrıca Çin’in geleneksel ve geleneksel olmayan yenilenebilir enerji yatırımlarına olan ihtiyacının altını çizdi. Nitekim 2016’da Cezayir’de 16 milyar dolara ulaşan oranla bulunmaktaydı.

Ortak Çalışmanın Sürdürülebilirliği

Uzman Şerifî’ye göre bu kazanımlar ve özlemler, iki ülke arasında ortak çalışmanın sürdürülebilirliğini sürdürmek için 2022-2026 stratejik işbirliğine yönelik ikinci beş yıllık planın imzalanması için temel bir dayanak oluşturdu.

Uzman, dünyanın tanık olduğu hegemonya ve tekel yarışı ışığında iki ülkenin rekabetçi, üretken ve teknolojik yeteneklerinin güçlendirilmesinin yanı sıra, birbiriyle bağlantılı veya bağlantılı olmayan, ülkelerin ekonomilerinin büyümesinin de sıkı ticaret politikaları nedeniyle frenlenmesi konusunu gündeme getirdi.

Şerifî ayrıca, Orta Doğu, Kuzey Afrika ve Pasifik bölgesinde uluslararası ve ulusal güvenliği tehdit eden çeşitli risklerin azaltılmasının ve yeni bir çok kutuplu dünya düzeninin oluşumuna yönelik eğilimin, ülkeler arasında stratejik ortaklıklar kurulmasını gerekli kılan faktörler olduğuna inanıyor.

Uzman Şerifi’ye göre Cezayir ayrıca, Çin’in yeteneklerinden yararlanarak ekonomisini çeşitlendirmek, büyümesini hızlandırmak ve mevcut kaynakları kullanmak istiyor, iki ülkenin mali fazlalarını daha az riskli ve istikrarlı getirileri olan gerçek varlıklara yatırmaya çalışıyor.

Çin’in Küresel Dengeleri

Öte yandan, Çin’in mevcut iş birliğinden elde ettiği faydalar, BRICS Asya Ekonomik Topluluğu aracılığıyla Cezayir’i kendi yörüngesine ve Çin’in uluslararası dengelerine bağlamada ve onu Afrika kıtasına ve Avrupa’ya açılan bir kapı olarak hayati bir stratejik bölge haline getirmede temsil edilmektedir.

Cezayir aynı zamanda 45 milyondan fazla nüfusuyla Çin’in mal ve hizmetlerinin satılması için önemli bir Pazar. Aynı zamanda Pekin’in ifadesiyle çeşitli askeri ve endüstriyel sektörlerde yatırımlarını ikiye katlamak ve karını maksimize etmek için uygun bir ekonomik ortam ifade etmektedir.

Tommy, Cezayir’in Çin’e açık olan en önemli gaz ve petrol kaynaklarından birisi olduğuna ve kendilerinin ikili ortaklık çerçevesinde sahip olduğu ham zenginlikten faydalanabileceğine işaret etti.