ÇİN’DE MÜSLÜMANLAR ARASINDAKİ DAYANIŞMA

Çin’de İslam – 15

Hac konusu, Çin devletinin koyduğu kısıtlamalar nedeniyle Çin’deki Müslümanların en ciddi şikayetlerinden biri olmaya devam ediyor. 1980’lerden itibaren Çin’deki Müslümanların bir kez daha yıllık haclarını yapmalarına izin verildi. Çin İslam Birliği’ne göre, her yıl yaklaşık 2.000 Müslüman devlet destekli hac ziyaretine katılıyor. Bununla birlikte, devlet ciddi kısıtlamalar getirmiştir: Örneğin, hacılar en az altmış yaşında olmalı ve eşleriyle birlikte seyahat etmemelidir. Ayrıca, yıllık 2.000’lik resmi kota, bir ülkenin Müslüman nüfusunun her 1 milyonu için 1.000 hacı alan Suudi Arabistan’ın genel hesaplamasından çok daha düşüktür. Çin’in durumunda, bu kota en az 20.000 olmalıdır. Halihazırda pasaportu olan bazı Müslümanlar, haclarını bağımsız olarak yapabilir veya üçüncü bir ülke üzerinden seyahat edebilirler, ancak Çin’deki Müslümanların büyük çoğunluğu hac yapma ihtimalinden uzaktadır. Raporlar, 2004 yılında, Çin’in yaşla ilgili bazı kısıtlamaları gevşettiğini ortaya çıkardı ve resmi kota 2.000 olarak kalmasına rağmen, Çin hükümetinin 2006 Ocak ayındaki raporlarına göre, tahmini 7.000 Çinli Müslüman hacca katıldı. Görünen o ki, bu hacıların çoğu olmasa da birçoğu vizelerini Pakistan ve Tayland gibi komşu ülkelerden almış.

Bu sıkı hükümet kontrolüne yanıt olarak, Çin genelindeki Müslüman topluluklar, içlerinde en çok ihtiyaç sahibi olan toplulukları desteklemeye çalışan gayri resmi sivil toplum projeleri oluşturdular. Çin’deki Müslüman toplulukları birbirine bağlayan uzun süredir devam eden gayri resmi ağlar, sürekli bir bilgi akışı için kanal görevi görmenin yanı sıra, farklı topluluklar arasında kaynakların sürekli olarak yeniden dağıtılmasını sağlamak için hareket etti. Büyük camiler ve İslami okullar, ihtiyacı olan bireylerin ve toplulukların en yaygın finansman kaynaklarıdır. Ancak buna ek olarak, 1990’lardan başlayarak, çok zengin hale gelen daha fazla bireysel Müslüman, bir bütün olarak Müslüman toplumun refahına katkıda bulunmak için kendi yöntemlerini geliştirdi. Bu projelerin çoğu okul öncesi programlarından üniversite programlarına kadar eğitime odaklanıyor, fakat Müslüman yetimhaneleri ve huzurevleri geliştirmeye yönelik projeler de var. Gittikçe daha fazla sayıda yaşlı Müslüman, kendilerini, Müslümanların helal yiyecek kısıtlamalarına uymasının imkansız olmasa da zorlaştığı devlet tarafından işletilen bakım evlerinde buldukça, yaşlı Müslümanlar için bakım evlerinin olmaması son zamanlarda acil bir sorun haline geldi.

Bir kez daha, Müslüman toplulukların eylemlerinin çoğu İslami eğitim yoluyla düzenlenmektedir. Her yıl, Çin’deki İslami kolejlerden yeni mezun olan yüzlerce genç, İslami eğitimlere en çok ihtiyaç duyan topluluklarda birkaç yıl boyunca ders vermek için gönüllü oluyor. Bu durum çoğu zaman bu gençler için ailelerinden ve arkadaşlarından yıllarca uzakta ve de genellikle Çin’in en yoksul bölgelerinde yaşamak anlamına gelse de onlar bilgilerini her yaştan Müslümana aktarmaya, Arapça öğretmeye ve İslam’ın temel bilgilerini paylaşmaya kararlılar. Bu gençler aynı zamanda, farklı Müslüman topluluklar arasında bir bağa daha hizmet ederler. Daha zengin topluluklardan gelenler, genellikle daha yoksul topluluklarda yaşayanlar için yiyecek, giyecek ve okul malzemeleri için yardım kampanyası düzenlerler. Bu gençler aynı zamanda Çin’in diğer bölgelerindeki Müslüman topluluklar ve Müslüman ümmeti ile ilgili büyük bir bilgi kaynağıdır. Ayrıca birçok yoksul köyde bu gönüllü öğretmenler çocukların alabileceği tek eğitim kaynağını da sağlıyor. 1990’ların ortalarından bu yana, devlet tüm eğitim seviyelerine ayırdığı fonları önemli ölçüde azalttığından, artan sayıda yoksul köy çocuğu eğitim görmemektedir. Teknik olarak, devlet okullarının öğrenim ücreti almasına izin verilmese de bireysel olarak az bir miktar da olsa, eğitimi karşılanamaz hale getirmek için hızla bir araya gelen çok çeşitli ücretler talep etmelerine izin verilir. Teknik olarak, devlet okullarının öğrenim ücreti almasına izin verilmese de hızla artan kırsal nüfusun bir kesimi için eğitimi karşılanamaz hale getiren çok çeşitli ücretler talep etmelerine izin verilir. Sonuç olarak, özellikle yoksul bazı köylerde, İslami okullar çocukların Çince okumayı ve yazmayı öğrenmeleri için tek yol olabilir.

Çeviren: Zehra Kaya

Kaynak: Islam in China, Jacqueline Armijo; Asian Islam in the 21st Century kitabındaki bir makaleden hazırlanmıştır.