Çin’de koronavirüsten ölen kişilerin yakınları, virüsün kökenini araştıran ziyaret eden Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) uzman ekibi ile görüşmek istiyor. Çin hükümeti tarafından susturulduğunu ifade ediyorlar. Aylarca süren müzakerelerin ardından Çin, BM ajansı panelinin ziyaretini onayladı, ancak kanıt toplamalarına veya ailelerle konuşmalarına izin verilip verilmeyeceğini belirtmedi. Ekibin yalnızca Çinli bilim adamları ile görüş alışverişinde bulunabileceğini belirttiler. 14 Ocak’ta Wuhan’a gelen DSÖ paneli, sahada çalışmaya başlamadan önce iki haftalık bir otel karantinası sırasında Çinli meslektaşlarıyla çevrimiçi konferanslar düzenlediler.
Akrabalar örgütleniyor
Geçen yıl Şubat ayında Wuhan’a gidip enfekte olduktan sonra babası COVID-19’dan ölen Zhang Hai, uzmanların yalanları yaymak için bir araç haline gelmeyeceğini umduğunu dedi. Aslen Wuhanlı olan ancak şu anda güneydeki Shenzhen şehrinde yaşayan Zhang, yetkililerden hesap sormak için Çin’deki koronavirüs kurbanlarının akrabalarını örgütlüyor. Çoğu kişi, salgının başlangıcında devletin virüsü küçümsemesine ve Wuhan hükümetine karşı dava açmaya çalışmasına kızıyor.
Yakınlar baskı altında
Zhang ve diğer akrabalarıyla yapılan röportajlara göre, yetkililer suçlamaları reddetti, Zhang ve diğerlerini defalarca sorguya çekti ve yabancı medyaya konuşanların akrabalarını tehdit etti. Zhang, yokmuşuz gibi davranmamalarını, hesap verebilirlik aradıklarını, pes etmediklerini belirtti. Geçen ay, bir Çin vatandaşı gazeteci Wuhan’da olanları haber yaptığı için dört yıl hapis cezasına çarptırıldı. Eski bir avukat olan Zhang Zhan da salgının kaotik ilk aşamalarında yaptığı haberlerden dolayı tartışmalara çekmek ve sorun çıkarmakla suçlandı. Dünya Sağlık Örgütü, Çin ziyaretinin suçu atama çabası değil, virüsün kökenini araştırmak için bilimsel bir görev olduğunu vurguladı. Erken vakaların derinlemesine görüşmelerine ve incelemelerine ihtiyaç olduğunu ifade etti.
Çin, Trump yönetiminin Pekin’i virüs için suçlamasının ardından başlangıçta uluslararası soruşturma taleplerini reddetti, ancak Mayıs ayında kökenlerine ilişkin bir soruşturma yapılması için küresel baskıya boyun eğdi. DSÖ ekibinin gelişi, Çin’in ilk günlerde çok yavaş tepki vererek virüsün küresel olarak yayılmasına izin verip vermediği konusundaki tartışmaları yeniden canlandırdı. Başlangıçtan beri, DSÖ yetkilileri sınırlı bir başarı ile Çin’den daha fazla işbirliği almaya çalışıyorlar. BM ajansının yaptırım gücü olmadığı için, bu nedenle üye ülkelerin iyi niyetine güvenmek zorunda kalıyorlar.