Çocuklara doğru sorular sormanın önemi

Şeyma Demircan NAMAZCI

Eğitim uzun ve özel bir alandır. Ancak bu alan sadece profesyonellerinin sorumlu olduğu bir alan değildir. Hele de konu çocuklarsa eğitim, eğitimcilerden de önce ailenin işidir. Özellikle de okul öncesi ve ilkokul dönemdeki eğitim, çocuk ve aile için diğer gelişim yaşlarına göre çok daha fazla önemlidir. Bu yazımızda eğitimde doğru sorular sormanın çocuğu tanımada ve yönlendirmedeki çok önemli rolünden bahsedeceğiz.

Doğru Sorular Sorarak Çocuklarla Sohbet Edebilmeyi Başarabiliriz

Eğitimcilerin, ailelerden ve özellikle annelerden sıklıkla duyduğu “Okulda neler yapıyor hiç bize anlatmıyor“ yakınmalarıdır. Çocuklarının günlük yaşantısına dahil olmak isteyen aileler, haklı olarak çocuğunun okul yaşantısı hakkında notlar haricinde de bilgi sahibi olmak istiyorlar. Ancak çocuklar genellikle “okulda günün nasıl geçti“ sorusuna “iyi “, bu gün neler yaptınız sorusuna “dersler,oyun “ diyerek sohbeti zorlaştıran cevaplar verir. Peki onlarla sohbet edebilmek için doğru sorular sorabiliyor muyuz? Bilinçli sorulan soruların sohbeti kolaylaştırdığını çocukların zihinlerini açtığını ve yönlendirici etkisinin olduğunun farkında mıyız?

 Misal: çocuklara “bu gün okul nasıl geçti “ sorusu yerine “çok keyifli görünüyorsun, bu gün en çok neye güldün bakalım, bu gün en çok hangi arkadaşınla oynamak keyifliydi/bu günün en sıkıcı dersi hangisiydi? Ben bu gün kendimi beceriksiz hissettiğim bir olay yaşadım, sen de yaşadın mı?çok faydalı bir bilgi öğrendim ,sen neler öğrendin bu gün ”Ve örneğini arttırabileceğimiz bu sorular gibi duyguları ön plana çıkarıcı ip ucu verici sorular sorarsak bizlerle sohbet etmeye başlayacaklarını göreceğiz. Sorduğumuz sorulara her zaman cevap alamasak da kınanmayacaklarını ve duygularına önem verildiğini bilmek Onları rahatlatacaktır. Bu sorular çocuklarımızın duygularını, isteklerini anlamamızda ve Onları gerçek anlamda tanımamızda çok faydalı olacaktır.

Doğru Sorularla Çocukları Düşünmeye Ve Çözüm Üretmeye Yönlendirebiliriz

Çocuklarımızla yaptığımız sohbetler ilişkilerimizi güçlendirdiği için çok önemlidir. Bu sohbetlerde faydalı olmak adına her zaman nasihat verici olmak ise doğru değildir. Çünkü nasihatte var olan hazır bilgiler çocuğun düşünmesine, araştırmasına engel olabilir. Nasihat ancak belli bir bilgi ve deneyime sahip olduktan sonra çocuk için faydalı olacaktır.Bu yüzden çocuklarımızla faydalı sohbetlerde bulunmak istiyorsak bunu sorduğumuz doğru sorularla yapabiliriz.Böylece çocuklar sorduğumuz sorular üzerine düşünme ve öğrenme becerisini geliştirir.

Misal: okula gitmek istemeyen bir çocuğa okula gitmenin önemini anlatmak yerine soracağımız sorularla okula gitmenin gerekliliğini kendisinin anlatmasını sağlayabiliriz. “Televizyonda en sevdiğin programı kimler hazırlıyor sence? bir program nasıl hazırlanır? hangi aletler kullanılır? bu bilgiler nerelerde öğrenilir? dünyada okul olmasaydı nasıl olurdu sence?

Misal: Arkadaşıyla ya da öğretmeniyle sıkıntılı bir durumunu anlatan çocuğa çözüm üretmek yada hatasını söyleyip nasihat etmek  yerine “sence neden bu sorun yaşandı? kendini nasıl hissettin, sence arkadaşın nasıl hissetmiştir, yanlış anlamış olma ihtimalin var mı? sence öğretmenin neden böyle bir tepki verdi? sorun büyük mü dersin, Çözmek için neler yaptın yapabilirsin?  diye sormak düşünmeye yönlendirici ve faydalı bir yaklaşımdır.