Çocuklarda Okuma Alışkanlığı

Akşamları tüm aile bir arada oturan odayı, televizyon odası değil de kütüphane odası olarak isimlendirmek çocuğa bir mesaj olacaktır. Kütüphanelerimizde, yaşı kaç olursa olsun, çocukların erişebileceği bir bölümün onlar için ayırılmış olması ve kitapların oyuncaklar arasında değil de raflarda diziliyor olması çocuğun okumayı daha ciddiye almasına yardımcı olur.

“Oku! Yaradan Rabbi’nin adıyla oku”

Bu sözler Allah’ın (CC) kelamı olup, Kur’an’ın indirilişinde ilk vahiy cümlesidir. Okumaya bu denli önem veren bir dinin imanlısı olarak okumak ve okuyan bir nesil yetiştirmek elbette ki bizlerin en önemli görevidir.

Çocuk doğduğu andan itibaren öğrenmeye, keşfetmeye başlar. Okul öncesi döneme kadar bir çok konuda ön bilgi ve ömrü boyu devam edecek bir çok temel alışkanlığın sahibi olur. Bu ilk alışkanlıklar ise aile ortamında kazanılmaya başlar. Çocuklara diş fırçalama, yemekten önce elleri yıkama gibi kazandırmaya çalıştığımız öncelikli alışkanlıklardan biri de kitap okuma alışkanlığı olmalıdır.

Bu alışkanlığı kazandırma önerilerine başlamadan önce, kitap okumanın çocuk gelişim evrelerine etkilerinden ve faydalarından bahsetmek yararlı olacaktır.

Çocuğa Kitap Okuma

Okumak, doğduğu andan itibaren birçok eğitim süreci geçiren insan için en kolay ve en etkili öğrenme yoludur. Okul öncesi, çocuğun henüz okumayı bilmediği dönemde de, bu etkili öğrenme onlara okunan kitaplarla başlar. İlk çocukluk döneminde henüz konuşamayan çocuk dinlediği sözcükleri gördüğü resimlerle anlamlandırmaya çalışır. Nesneler ve sözcükler arasında kurmaya çalıştığı ilişki kavrama yeteneğinin gelişmesinde ve dikkat süresinin uzamasında etkili olur.

Artık konuşmaya başladığı 2 -3 yaş döneminde ise dinlediği hikayeler, bilmediği kelimeleri keşfetmesinde ve kelime hazinesinin güçlenmesinde faydalı olur. Daha çok kelime öğrenen çocuk,kendini daha iyi ifade edebilmeye başlar. Kendisini ifade edebilen çocukların, kendisini ifade edemeyen çocuklara kıyasla saldırgan davranışlar gösterme oranı daha düşüktür.

Yorum becerisinin ve hayal gücünün gelişmeye başladığı 4-5 yaş döneminde ise çocuk, okunan hikayelerden ders çıkarmaya ve bakış açısı kazanmaya başlar.Yazılarını okuyamadığı kitabın resimlerine bakarak neden-sonuç ilişkisi kurar.

İlk çocukluk döneminin tamamladığı 6 yaşına geldiği zaman çocuk, okunan kitap hakkında yorum yapmaya, sohbet etmeye başlar. Yaşıtlarına nazaran daha fazla kitap okunmuş çocuk,daha fazla yorum yapabilme, kolay kavrayabilme yeteneğine sahip olur.

Okul öncesi dönemde kitap ile vakit geçirme alışkanlığı kazanmış çocuk, kitaplar ile vakit geçirmemiş çocuklara kıyasla daha yüksek bir okul başarısına ve sevgisine sahip olur. Kitap okuma alışkanlığı kazandırılmış bir çocuk,bilgisayar bağımlısı ergen olmaktan da korunmuş olur.

Alışkanlık kazandırma

Çocukların ilk alışkanlıklarını kazandığı ve ilk öğrendiklerinin ailede gerçekleştiğini söyledik, O halde ebeveynlerin, çocuğun önünde sergilemiş olduğu tutum ve davranışlar, çocuğun okuma alışkanlığını önemli ölçüde etkiler. Çünkü çocuk “evladım, kitap okumak çok faydalıdır “cümlesi söylendiği zaman değil, evde düzenli olarak kitap okunduğunu gördüğü zaman bu söze itibar edecektir.

Akşamları tüm aile bir arada oturan odayı, televizyon odası değil de kütüphane odası olarak isimlendirmek çocuğa bir mesaj olacaktır. Kütüphanelerimizde, yaşı kaç olursa olsun, çocukların erişebileceği bir bölümün onlar için ayırılmış olması ve kitapların oyuncaklar arasında değil de raflarda diziliyor olması çocuğun okumayı daha ciddiye almasına yardımcı olur. Okunan şey kitap,dergi veya gazete dahi olsa bunu düzenli olarak bir arada yapmak, alışkanlığın yerleşmesi için önemlidir.

Okuma saatlerinde okunan şey ile ilgili sohbet etmek de aile içerisi iletişimin artmasında ve okuma saatlerinin keyifli olmasında oldukça faydalı olacaktır. Bu saatlere çocuklarla birlikte hazırlanmış bir hadis kutusu ilave ederek,çocukların içlerinden seçeceği hadis ile ilgili sohbet etmek veya peygamberlerimizin hayat ve hikmetlerini çocuksu bir dille anlatan hikayeleri okumak güzel bir öneri olabilir.

Kitap seçimi

Çocuklarımıza kitap okuma alışkanlığı kazandırmada dikkat etmemiz gereken konulardan biri de kitap seçimidir. Kitap almaya çocuklarla birlikte gitmek ve çocuğun yaşına, ilgi alanına ve merak duyduğu konulara öncelik vererek kitap seçmesini sağlamak doğru olacaktır.Ancak okul öncesi okuma yazmanın bilinmediği dönemde kitaplar, ebeveynler tarafından çok dikkatli bir şekilde seçilmeli, alınmadan önce mutlaka okunmalıdır. Bol resimli ve eğlenceli çocuk kitaplarının ve masallarının çocuklar için her zaman doğru mesajlar vermediği ve bu mesajların çocuk dünyasını çokça etkilediği bilinmelidir.

Kitapları seçerken içeriğin çocuğun ahlâkî gelişimine faydalı olup olmadığına mutlaka dikkat etmeliyiz. Mesela eğlenceli maceralara atılarak sonunda hazine kazanan bir masal kahramanının çocuğa haksız mal kazanmayı olağan gösterebildiğini, kötü kalpli karakterlerin her masalın sonunda ölmesiyle ölümün bir ceza gibi çocuklara sunulabildiğini söyleyebiliriz. Yetim başı okşamanın çokça sevap olduğunu dile getiren öğretilerimizin tersine üvey annelerin kötülük yapan kişiler olarak anlatıldığı, yanımızda yaşaması gereken ninelerimizin tek başına ormanlarda yaşatıldığı kitapların farkında olmalı ve bu içeriklerin ciddi tehlike arz ettiğini unutmamalıyız.aha başarılı olacaktır.

Gelişen Olaylara İslami Bakışın Adresi