Cunta, Myanmar’da Sivilleri Öldürüyor

Binlerce kilometre uzağımızda yaşanan bir zulmü sizlerle paylaşmak istiyoruz. Myanmar’daki zulmü The Guardian insan merkezli dramı ele alarak okurlarıyla paylaşmış. Myanmardaki Çin destekli askeri cunta kelimenin tam anlamıyla halkına karşı bir soykırım uyguluyor. Cuntanın bu yönetim anlayışı, merhum Alpaslan Türkiş’in “En kötü demokrasi, en iyi askeri rejimden daha iyidir” sözünü akıllara getirdi. Merhum Türkeş, 27 Mayıs 1060 darbesinde önemli bir görev almasına rağmen daha sonra darbeci ortaklarıyla yollarını ayırmış ve Mendereslerin idamına karşı çıkmıştı.

Gazete’nin Güneydoğu Asya muhabirleri Min Ye Kyaw ve Rebecca Ratcliffe’ın kaleminden Myanmar dramından bir kesiti virgülüne dokunmadan sizlerle paylaşıyoruz:
“Nan ve ailesinin eşyalarını toplamak ve evlerinden kaçmaya hazırlanmak için sadece bir saatleri vardı. Bir hayır kurumu onları Myanmar’ın doğusundaki Kayah eyaletinin başkenti Loikaw’dan göreceli olarak güvenli bir yere götürmeyi teklif etmişti. Yetiştirdiği bitkiler, köpekler ve domuzlarla geride kalmayı düşündü ama gitmesi gerektiğini biliyordu.

Geçen haftadan bu yana Loikaw, geçen yılki askeri darbeye karşı çıkan gruplar ile hava saldırıları düzenleyen ve topçu ateşi açan silahlı kuvvetler arasında yoğun çatışmalara tanık oldu. Nan’in çitinin yakınına bir top mermisi düşmüş ve kuzeninin yataklarının altına saklanmak için koşan çocuklarını korkutmuştu. “Çok gürültülüydü,” dedi. “Büyükannem şok oldu ve terledi, onu sakinleştirmek için ilaçlarını vermek zorunda kaldık.” Nan’ın mahallesindeki diğer evler de vuruldu.

BM, Loikaw nüfusunun yarısının evlerini terk etmeye zorlandığını ve eskiden Karenni eyaleti olarak bilinen Kayah eyaletinden yaklaşık 90.000 kişinin yerinden edildiğini tahmin ediyor. Yerel medya ve bir hak grubu tarafından yapılan tahminler çok daha yüksek, bu da Kayah’ta nüfusunun yarısından fazlasını oluşturan 170.000 kadar insanın evlerini terk ettiğini gösteriyor.

Ordunun Myanmar’da iktidarı ele geçirmesinin üzerinden neredeyse bir yıl geçmesine rağmen, cunta kendi yönetimine ve halka uyguladığı korkunç şiddete karşı yaygın ve meydan okuyan bir muhalefetle karşı karşıya. Barışçıl bir protesto hareketinin yanı sıra, ülke genelinde insanlar bazen yerleşik etnik silahlı örgütlerin desteğiyle silahlanmaya başvurdu.

Ordu şimdi birden fazla cephede silahlı gruplarla savaşıyor. Buna, güçlü muhalefetle karşılaşıldığı ve ardından acımasız baskılar başlattığı Kayah eyaleti de dahil. Aralık ayında, Noel arifesinde düzenlenen bir katliamda aralarında çocukların da bulunduğu 30’dan fazla kişi öldürüldü ve cesetleri yakıldı.
7 Ocak’ta, çatışmaların şiddetlenmesinden bir gün sonra, 26 yaşındaki Nan, sağlık durumu kötü olan büyükannesi, ebeveynleri, kuzenleri ve çocukları ile birlikte evini terk etti.

Sığınmak istedikleri Shan eyaletine yolculuk normalde üç buçuk saat sürerdi. Bunun yerine, aile üç gün süren bir yolculuğun sonunda ancak Shan’a vardılar. Çatışma onları yolda durmaya ve sığınmaya zorladı, ancak saldırılar o kadar yakınlaştı ki tekrar hareket etme seçeneği kalmadı. “Biz ilerlerken sürekli arkamızdan fırladılar” dedi.

Karenni İnsan Hakları Grubu sözcüsü Ba Nyar, durumun eyalette gördüğü en ciddi durum olduğunu ve 170.000 kişinin yerinden edildiğini söyledi. Birçoğunun Budist tapınağı yerleşkelerine, okullara ve topluluk salonlarına sığındığını söyledi. Ancak insanlar geceleri barınak sağlamak için battaniyeler veya derme çatma çatılar gibi gıda veya temel ihtiyaçlara erişmekte zorlanıyordu, diye ekledi.
Yaklaşık 100 ailenin barındığı bir mülteci kampında bir gönüllü, çatışmalarda son zamanlardaki tırmanışın ardından ordunun Loikaw’a giren ve çıkan tüm kamyonları durdurduğunu ve malzemeleri kestiğini söyledi. Bağımsız yayın kuruluşu Myanmar Now tarafından yayınlanan bir rapora göre , ordu ayrıca Loikaw’ın çeşitli bölgelerine elektriği keserek su kaynaklarını ve wifi kapsama alanını durdurdu.

BM tarafından belirtilen raporlara göre, Kayah eyaletinde Mayıs 2021’den bu yana kiliseler, manastırlar ve okullar da dahil olmak üzere 650’den fazla ev ve diğer sivil mülkler yakıldı veya yıkıldı.
Bu hafta, BM Myanmar özel raportörü Tom Andrews, cunta şefi Min Aung Hlaing’i “cunta güçlerinin Loikaw’a düzenlediği hava ve kara saldırılarını derhal durdurmaya” ve kaçmak isteyenlerin ablukasını kaldırmaya çağırdı. Ve “yardım ve barınak sağlamak isteyenlerin erişimine izin verin” diye çağrıda bulundu.
BM’nin çocuk ajansı UNICEF, artan çatışmadan ciddi şekilde endişe duyduğunu söyledi ve geçen hafta ülke genelinde en az dört çocuğun öldürülmesini ve başkalarının sakat bırakılmasını kınadı.

UNICEF’e göre, yaralananlar arasında “yoğun hava saldırıları ve havan saldırılarının ardından” ağır silahlarla vurulan Loikaw’dan 12 yaşında bir kız ve 16 yaşında bir erkek çocuk var.

İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün Asya bölümünün müdür yardımcısı Phil Robertson, ordunun “açıkça Loikaw’ı örnek almaya karar verdiğini ve sivilleri ciddi ciddi zarar görme riskine sokan ayrım gözetmeyen topçu ve hava bombardımanıyla vurduğunu” söyledi.
“İnsani yardıma acilen ihtiyaç var ve STK’lar, BM kurumları ve bağışçılar, ihtiyaç duyan yerinden edilmiş kişilere yardım almak için geriye doğru eğilmeli” dedi.

Loikaw’da çok az kişi kaldı. Halen şehirde bulunan bir sakin, Çarşamba akşamı saat 21.00’e kadar ateş edildiğini ve gökyüzünde üç askeri helikopter görüldüğünü söyledi. “Güvenliğim için evimde çok sessiz kalmam ve sahip olduklarımı yemem gerekiyor” dedi. Geri kalan her şeyi aileme verdim.
Aile evine göz kulak olmak için şehirde kaldı, ancak kavga kötüleşirse ayrılacak. “Sanırım hala gidebiliriz ama yollarda saklanan çok sayıda askeri asker var” dedi.

Nan’in ailesi, sonunda Shan eyaletinde göreceli bir güvenliğe ulaşmadan önce kontrol noktalarında iki kez durduruldu. Kalp sorunları olan büyükannesi onlar gelmeden öldü. Nan, top mermilerinin ateşlenme sesinin neden olduğu şok ve travma olduğuna inanıyor.
Aile, yakındaki bir kasabada onun için bir cenaze töreni düzenlemek için yolculuğunu durdurmaya çalışsa da, kötüleşen şiddet nedeniyle tekrar hemen ayrılmak zorunda kaldılar. Bölge sakinleri de kaçmak zorunda kaldı.

Nan eve dönmeyi düşündü. Bir kamyonun arkasında dağları geçerken, geri dönmeyi çok istiyordu. “Ailem güvendeyse, kasabada çatışmalar yaşandığında bir yerden başka bir yere taşınmak zorunda kalsam bile oraya geri dönmek isterim” dedi. “Evimi çok özledim.

Kaynak: The Guardian