Eski Afkan Devletbaşkanından İtiraf

Eski Afganistan Devlet Başkanı Eşref hani, Kabil’den kaçması için kendisine ‘dakikalar’ verildiğini söyledi

Ghani İngiliz medyasına verdiği röportajında, ülkeyi milyonlarca çalıntı parayla terk ettiği yönündeki yaygın suçlamaları da reddetti.

15 Ağustos’ta Taliban ülkeyi ele geçirirken aniden başkentten kaçan eski lider, barışçıl bir devralma için yapılan bir anlaşmayı reddetti.

Afganistan’ın eski cumhurbaşkanı, eski Afgan ve ABD yetkililerinin hesaplarına itiraz ederek, Taliban kapanırken ve barışçıl bir devralma için bir anlaşmanın olduğunu reddederken, Kabil’i aniden terk etmekten başka seçeneği olmadığını söyledi.

Ashraf Ghani Perşembe günü İngiliz BBC haber kuruluşu tarafından yayınlanan röportajında, bir danışmanın kendisine başkenti terk etmeye karar vermesi için sadece birkaç dakika verdiğini söyledi. Ghani’nin 15 Ağustos’taki ani ve gizli ayrılışı, ABD ve NATO güçleri 20 yıl sonra ülkeden kaotik geri çekilmelerinin son aşamalarındayken şehri dümensiz bıraktı olarak değerlendirildi batılı gazeteciler tarafından. Ancak Taliban, bir günlük dahi yönetim boşluğu bırakmayarak ülkeyi halihazırda ciddi anlamda yönetmeyi başarıyor.

BBC radyosuna konuşan Ghani, “O günün sabahı, öğleden sonra geç saatlerde yola çıkacağımı bilmiyordum” dedi.

Eski cumhurbaşkanı Hamid Karzai bu ayın başlarında, Ghani’nin ayrılmasının kendisi ve barış konseyi başkanı Abdullah Abdullah da dâhil olmak üzere hükümet müzakerecilerinin başkentin dışında kalmayı taahhüt eden Taliban ile 11. saat anlaşmasına varma fırsatını kaçırdığını söyledi.

Hükümetin savunma bakanı Bismillah Khan’ı, içişleri bakanı ve polis şefini aradıktan ve hepsinin başkentten kaçtığını öğrendikten sonra Karzai, Taliban’ı Kabil’e davet ettiğini söyledi.

Ancak eski savunma genelkurmay başkanı İngiliz General Sir Nick Carter ile yaptığı röportajda Ghani, iki rakip Taliban fraksiyonunun şehre indiğini ve içeri girmeye ve sert bir şekilde savaşmaya hazır olduklarını iddia ederek “Kabil’in yıkımını önlemek için” kaçtığını söyledi. Oysa Ghani’nin bahsettiği rakip grupların Taliban’a girişine dair hiçbir kanıt yoktu.

Yine de, Taliban’ın başkente girişi, ABD destekli hükümetlerin iktidarda olduğu 20 yıl boyunca milyarlarca uluslararası paraya rağmen, birçok kişi tarafından umutsuzca fakir anavatanlarından kaçmak için yaygın bir korku ve derin bir özlemle karşılandı.

Ghani röportajında, Afganistan’dan çalıntı parayla ayrıldığı yönündeki yaygın suçlamaları reddetti. ABD’nin Afganistan Yeniden İnşa Özel Müfettişi John Sopko, bu iddiaları soruşturmakla görevlendirildi.

Birbirini izleyen Afgan hükümetlerinin yanı sıra bağımsız yabancı ve Afgan müteahhitleri, Sopko’nun en korkunç yolsuzluk olaylarını belgeleyen düzinelerce raporuyla son 20 yılda yaygın yolsuzlukla suçlandı.

Washington, 2001’de Taliban’ın devrilmesinden bu yana Afganistan’ın yeniden inşası için 146 milyar ABD doları harcadı, ancak Taliban Ağustos’ta geri dönmeden önce bile, ülkedeki yoksulluk seviyesi yüzde 54’tü.

Bu haftanın başlarında, 30’dan fazla ülkede 150 gazeteciye sahip bir araştırmacı raporlama kuruluşu olan Organize Suç ve Yolsuzluk Raporlama Projesi, Ghani’yi dünyanın en yozlaşmış liderleri arasında sıraladı.

Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukashenko, Gani, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad ve eski Avusturya şansölyesi Sebastian Kurz ile birlikte en fazla yolsuzluğun finalistleri arasında gösterildi.

Ghani, ulusal güvenlik danışmanı Hamdullah Mohib tarafından kişisel koruma gücünün kendisini savunamayacak durumda olduğunu söyledikten sonra ayrılmaya karar verdiğini söyledi.

Mohib’in “kelimenin tam anlamıyla dehşete düştüğünü” söyleyerek, ayrılıp ayrılmamaya karar vermesi için kendisine sadece iki dakika verdiğini söyleyen Ghani, Kabil’i boşaltmaya hazırlanırken helikoptere bindikten sonra bile nereye götürüleceğinden emin olmadığını vurguladı.

Ghani, Taliban’ın Kabil’e son gelişine giden haftalarda Afgan ordusunun hızlı çöküşünü ele almadı, ancak hükümetinin nihai çöküşü için ABD’nin militan grupla 2020’de imzaladığı bir anlaşmayı suçladı.

Bu anlaşma, Amerika’nın en uzun savaşını sona erdiren, kalan ABD ve NATO güçlerinin nihai olarak geri çekilmesinin koşullarını ortaya koydu. Ayrıca, Ghani’nin isyancı gücü güçlendirdiğini söylediği 5.000 Taliban mahkûmunun serbest bırakılmasını sağladı.