Etiyopya İç Savaşının Sebepleri

Etiyopya yeniden ilgi odağı oldu. Ancak Etiyopya yıkıcı bir iç savaşa girerken, Afrika Boynuzu ülkesindeki gelişmeleri etkileyen bölgesel dinamiklere ve Batı Asya bölgesindeki bazı ülkeler için hangi derslerin çıkarılabileceğine odaklanmaya değer.

Üst düzey bir Birleşmiş Milletler yetkilisi yakın zamanda Etiyopya’nın merkezi hükümet ile Tigray Halk Kurtuluş Cephesi (TPLF) adlı çevresel bir etno-politik grup arasında şiddetli bir çatışma olduğu için bir iç savaşa daldığı konusunda uyardı. Çatışma, bir yıl önce Başbakan Abiy Ahmed liderliğindeki Etiyopya hükümetinin ulus inşası yönünde bir adım atmaya çalışmasıyla patlak verdi. 

2019’da başbakan, güçlü bir merkezi hükümet kurmak ve merkezi hükümet karşısında etnik milliyetçiliği körükleyen etnik federalizme son vermek amacıyla birçok etnik ve bölge temelli siyasi partiyi birleşik Refah Partisi’nde birleştirdi. 

Ancak, TPLF’nin yirmi yıldan fazla bir süredir Etiyopya’da baskın siyasi parti olarak güçlü bir konuma sahip olması ve başbakanın partisinin etkisi altına girmeyi reddetmesiyle bu hareket geri tepti. 

 Erken çatışmalar, TPLF’nin geleneksel kalesi olan Tigray bölgesinde, merkezi hükümet tarafından reddedilen bir bölgesel seçimin ardından gerçekleşti. Tigray’da seçim, Abiy Ahmed hükümetinin Ağustos 2020’de yapılacak genel seçimleri ertelemesinin ardından yapıldı.

O zaman iki taraf birbirini gayri meşru lider olarak ilan etti. TPLF ile merkezi hükümet arasındaki çatışmalar 3 Kasım 2020’de başladı. Ay sonunda merkezi hükümet Tigray Bölgesi’nin başkenti Mekelle’yi devraldı. 

Başlangıçta, Ahmed hükümetinin sonunda TPLF’yi ortadan kaldırma ve etnik siyaseti sona erdirme hedefine ulaştığı görülüyordu. Ahmed, Mekelle’yi ele geçirdikten sonra Tigray operasyonunun bittiğini ilan etti.

Ancak Haziran 2021’de, TPLF’nin Mekelle’yi geri alması ve hatta diğer bölgeleri fethetmeye başlamasıyla birlikte, gelgit Tigrayanların lehine dönmeye başladı. TPLF, başta Oromo Kurtuluş Ordusu (OLA) olmak üzere diğer Etiyopya etnik gruplarından müttefikleriyle birlikte şimdi Etiyopya’nın başkenti Addis Ababa’yı alma kampanyasına öncülük ediyor. 

İsyancıların başkente doğru ilerlemesi, Ahmed’i olağanüstü hal ilan etmeye ve sivilleri başkenti savunmak için silaha sarılmaya çağırmaya sevk etti. 

Birleşmiş Milletler Siyasi ve Barışı İnşa İşlerinden Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Rosemary A. DiCarlo, dünya medyasının ülke genelinde etnik şiddete maruz kaldığını bildirdiği için Etiyopya’nın iç savaşa sürüklendiğini söyledi. 

Etiyopya’daki savaşla ilgili derin endişelerini dile getiren DiCarlo, BM Güvenlik Konseyi’ne şunları söyledi: Bu, insani bir felakete yol açar ve böylesine önemli bir ülkenin geleceğini tüketir.”

Görünüşe göre Abiy Ahmed, kendisini ve hükümetini, şimdi başkente doğru yürüyen isyancılar karşısında giderek daha yalnız ve izole buluyor. İsrail’deki eski dostları bile Tigrayanların saldırısını savuşturmak için gereken silahları vermeyi reddederek onu yüzüstü bıraktı. 

İsrail, Etiyopya merkezi hükümetinin ordusunun ana silah tedarikçisi oldu. Temmuz 2019’da İsrailli iki firma, İsrail Havacılık ve Uzay Sanayii (IAI) ve Rafael Advanced Defence Systems, Etiyopya’nın Mısır ve Sudan ile ilişkilerini geren Nil Nehri üzerindeki tartışmalı Rönesans Barajı’nın yanına Spyder-MR adlı orta menzilli bir hava savunma sistemi kurdu. . 

Tigrayanların artan askeri baskısıyla karşı karşıya kalan Ahmed, İsrail’den askeri yardım istedi. Ancak İsrailliler kriz zamanlarında onun yardımına gelmeyi reddettiler ve bu da başbakanı İsrail ile ilişkileri soğutmaya sevk etti.

 Tel Aviv’deki istihbarat çevreleriyle yakın bağları olan bir İsrail haber sitesi olan DEBKAfile, “Rahmetli Başbakan Ahmed, ordusunun ana silah tedarikçisi olmasına rağmen, İsrail isyancıların ilerlemesini durdurmak için hükümetine kamikaze insansız hava araçlarını satmayı reddettiğinde ilişkiyi soğuttu. ”

Bu, zor zamanlarda İsrail’e güvenmek umuduyla İsrail ile güvenlik ittifakları oluşturan tüm Arap ülkeleri için bir uyanış çağrısı olmalıdır. İsrail, Ahmed’i terk etmekte tereddüt etmedi. Basra Körfezi bölgesindeki yeni Arap müttefiklerini zor zamanlarda kaderine terk etmekten çekinmeyecektir. 

Daha da kötüsü, İsrail, Ahmed’le çalışırken rakipleriyle bağlarını güçlendirdi. İsrail internet sitesinde, “İsrail ve Tigrayanlar geçmişte temaslarda bulundular” diye yazdı. 

Ahmed, İsrail’in Etiyopya savaşındaki rolünden yakın zamanda şikayet etti. İsrail, onlarca Etiyopyalı Yahudiyi gizlice ülkeye getirdi. Ahmed, doğrudan İsrail Başbakanı Naftali Bennett’e, bazılarının Tigray bölgesinde savaş suçlarına karışmış subaylar olduğundan şikayet etti.

Bu, şu anda İsrail’i kucaklayan Arap devletleri için Tel Aviv’in birlikte çalışabileceği ve hatta bazı konularda onlara yardım edebileceği bir başka ders ama bu İsrail’in onları arkadan bıçaklamayacağı anlamına gelmiyor.