Fenomenler ve Saçmalıkları

Faydasızlardan kaçınmalı ve Allah’a sığınmalıyız

Sosyal medyada sıklıkla yer bulan ve her gün bir yenisi eklenen sosyal medya fenomenlerinin yaptıkları paylaşımlar toplumun ilgisini çektiği için gündem konusu olmaktadır. Bu fenomenleri takip eden kitlenin yoğunluğu toplumun ilgi alanlarını ele verirken beğenilen paylaşım içerikleri de kültürel seviyemizi göstermektedir.

Milyonlara ulaşan takipçileri ile toplumsal bir etkiye sahip olan bu fenomenlerin paylaşımları ve onlara getirilen yorumlar toplumu daha yakından tanımak için üzerinde düşünülmeyi hak etmektedir. Nitekim toplumun değer yargılarını etkileyen ve bazen de değiştirip dönüştürücü bir etkiye sahip olan herhangi bir olgu hem ilmin hem de dinin konusudur.

Bazıları istisna olmak üzere yapılan paylaşımların çoğunun topluma faydası ve kültürümüze katkısı maalesef pek iç acıcı değildir. Başkalarından farklı yaşamayı ve lüks bir hayata sahip olmayı empoze eden bu paylaşımlar hem kendi kültür ve geleneğimize aykırı bir hayatı salık vermekte, hem de gösteriş, israf, ihtişam vs. gibi zaafları faziletmiş gibi göstererek dini ve ahlaki ilkeler ihlal edilmektedir.

Bu konuda fenomenlere herhangi bir eleştiri getirildiğinde ise kendilerine yöneltilen bu tenkidin bir kıskançlık ve çekememe durumu olduğu iddia edilmektedir. Peki topluma katkısı olmadığı halde milyonlarca kişi tarafından takip edilen bu tarz fenomenler gerçekten niçin merak edilmektedir ve eleştirilmektedir?

Bu gibi toplum psikolojisiyle alakalı soru ve sorunların sosyalpsikoloji gibi ilim dallarıyla açıklanması daha uygun olsa da yaşadığımız diğer tecrübelerden hareketle bizler de kısa bir yorum getirmeye çalışabiliriz.

Kıskançlık mı Eleştiri mi?

Her birimizin öğrencilik yıllarında tecrübe ettiği gibi bazı öğrenciler gerçekten çalışkandır ve girdikleri sınavlarda başarılı olurlar. Durum böyle olunca sınıf arkadaşları o kişiyi taktir eder ve ona kıskançlıktan ziyade gıpta nazarı ile bakarlar. Bazıları ise çok çalışmazlar ama düzenli okuma alışkanlıkları gibi etkenlerden dolayı sınavlara çalışmadan girseler de başarılı olurlar. Bu tip öğrenciler biraz kıskanılan kimselerdir. Ancak bazıları da vardır ki hem çalışmaz, hem sınavda başarı gösteremez, gider sınıfın en çalışkanın yanında oturup hiç haketmediği halde tam not alır. İşte o zaman sınıfın tepesi atar. Böyleleri için arkadaşları arasında ne gıpta ne kıskançlık söz konusudur. Bu haksız eylemlerinden dolayı onlara karşı sınıfta ortak bir nefret hakim olur. Hele ki bir de’beni kıskanıyorsunuz’ diye kendini savununca tamamen sevimsiz olurlar.

Hayata herhangi bir katkısı olmadığı halde mobil tarifelerinin sunduğu bedava internet paketleriyle başıboş sörfün aracı haline gelerek milyonlarca takipçi kazanan faydasız fenomenler, kendileri öyle düşünse de ne kıskanılan ne de gıpta edilen kimselerdir. Nitekim bu tipleri merak edip takip edenler ne kadar çok ise onların paylaşımlarından nefret edenler de o kadar fazladır. Takipçilerinin onları takip etme nedeni paylaşımlarının kalitesinden olmadığı gibi onlardan nefret edenler de kıskançlıktan dolayı değildir. Dolayısıyla kendilerine yöneltilen eleştirileri; “Beni kıskanıyorlar ve çekemiyorlar” diyerek açıklamak hem cehaleti parlatmak hem de kendilerine olmayan yeni bir değer atfetmektir.

İzdivaç Programları ve Biz

Toplumun rahatsız olduğu halde yine de takipçisi olduğu izdivaç programları yaşadığımız bu tür çelişkilere güzel bir örnektir. Bütün bir toplumun rahatsız olduğu izdivaç programları aynı zamanda Türkiye’nin en çok izlenen televizyon programlarıydı. İnsanlar evlerinde bu programları izlerken ahlâki değerleri inciten ifade ve davranışlarından dolayı konuklara olmayacak hakaretler savursalar da sonuçta izlemeye devam ederek reytingleri artırıyorlardı. Bu durum kamusal vicdanın gayr-i ahlaki gördüğü şeyleri kabullenmese bile yine de nefsine yenilerek merak edip takip ettiğini gösterir. Bu da ‘toplumsal nefis’seklinde tanımlayabileceğimiz gayri ihtiyari bir hissin bazen mantıklı olmasa da takipçisi olduğu bir alanın varlığını haber verir. Ve bu alan sosyal psikolojinin araştırma konusu olmalıdır.

İşte şimdilerde bu gibi kalitesiz paylaşımlarla genç kesimlerce takip edilen ve takip sayısını delil göstererek kendilerini gerçekten etkili zanneden fenomenlere “Ne saçmalık yaptı fenomenleri” denilmekte, yaptığı paylaşımların içeriğindeki mesajdan çok abuk sabukluğu merak edilmektedir.

Tabi bunu da herkes yapamaz, yapmaz… Bilgili ve bilinçli müminler hiç mi hiç yapmaz. Çünkü onlar faydalılara yapışırlar. Günah ve düşmanlık sebebi olacak işlerde yardımlaşmazlar. Faydasız sözler davranışlar, işler ve ilişkilerden sakınırlar ve de Allah’a sığınırlar.

Gelişen Olaylara İslami Bakışın Adresi