Kur’an-ı Kerim’in yüz beşinci suresi olan
“Fil Suresi”, beş ayetten oluşmaktadır. Bu sure, ilk ayetinde anlatılan fil olayından dolayı, “Fil Suresi” diye isimlendirilmiştir. Kur’an-ı Kerim’de yedi surenin adı, hayvan isminden alınmıştır. Bunlar, Bakara (inek) Suresi, En’an (hayvan) Suresi, Nahl (bal arısı), Suresi, Neml (karınca) Suresi, Ankebut (örümcek) Suresi, Adiyat (koşan atlar) Suresi ve Fil Suresidir. Bu surelerin her birinde konuyla ilgili hayvanlardan bahsedildiği için, o sureye anlatılan hayvanın adı verilmiştir. Bu surelerden biri de Fil Suresidir. Bu sure hakkında bazı bilgileri vereceğiz.
METİN VE MEAL
Fil suresinin metin ve meali şöyledir:
أَلَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِأَصْحَابِ الْفِيلِ {1} أَلَمْ يَجْعَلْ كَيْدَهُمْ فِي تَضْلِيلٍ {2} وَأَرْسَلَ عَلَيْهِمْ طَيْراً أَبَابِيلَ {3} تَرْمِيهِم بِحِجَارَةٍ مِّن سِجِّيلٍ {4} فَجَعَلَهُمْ كَعَصْفٍ مَّأْكُولٍ {5}
“Sen, Rabbinin fil sahiplerine neler yaptığını görmedin mi? Onların hilelerini boşa çıkarmadı mı? Onların üzerine, onlara pişirilmiş balçıktan taşları atan ebabil kuşlarını gönderdi. Sonuçta onları, yenilmiş ekin yaprağı haline getirdi.”
FİL OLAYI
Bu surede, tarihi bir vaka olarak bilinen
fil olayı anlatılmaktadır. Yemen tarafında San’a’ da yaşayan ve o zaman için Hristiyan bir devlet olan Bizanslıların desteğini alan Ebrehe adındaki biri, Yemen tarafında bir kilise yaptırmış ve insanları Kâbe yerine onun yaptırmış olduğu kiliseyi tavaf etmelerini istemiştir. Bunda muvaffak olamayınca, Kâbe’yi yıkmak için fillerin sırtında ilerleyen bir ordu hazırlamış ve kendisi de Mamut adını verdiği kocaman bir file binerek ordusunun öncülüğünde Mekke’ye doğru ilerlemiştir. Ebrehe ordusuyla beraber Mekke’ye yaklaştığı zaman, halk korku ve çaresizlik içerisinde şehir dışına kaçmaya başlamıştır. Ebrehe ordusuyla beraber Kâbe’ye doğru yaklaştığı zaman, fili ilerlememiş ve Kâbe’den uzaklaşmaya başlamıştır. Filin yüzü Kâbe tarafına düştüğü zaman durmuş, bir adım bile ilerlememiş, sırtı Kâbe’ye düştüğü zaman, koşarak uzaklaşmıştır. Ebrehe ve ordusu çaresizlik içerisinde kalmıştır. O sırada surede belirtildiği gibi Ebabil denilen kuşlar, Kızıl Deniz tarafından gelerek pençelerinde ve gagalarında taşıdıkları pişirilmiş balçıktan taşları onların üzerine atmışlardır. Taşların değdiği yerler yara olarak açılmış ve o yaralılar oralarda ölmüşlerdir. Ebrehe fili ile kaçıp zor kurtulmuş. Ordusu dağılmış, kimi ölmüş, kimi canını kurtarmak için kaçmıştır.
KUR’AN KISSALAR
Kur’an-ı Kerim’in yaklaşık üçte biri kıssalardan oluşmaktadır. Bu kıssalarda geçmiş peygamberler ve toplumlar hakkında ibretli bilgiler verilmektedir. Bu kıssalardan biri de Fil Olayıdır. Bu olayda, başta Allah’ın varlığı, üstün gücü, kuvvet ve kudreti anlatılmaktadır. Bu kıssada insanlara Allah’ın iradesinin büyüklüğü ve inkârcı zalimlere verdiği ibretlik ceza anlatılmaktadır. Kur’an’da anlatılan bu tür olaylar, Hz. Muhammed’e (sav.) ve ona inananlara birer moral dersi niteliğindedir. Aslında insanların da toplumların da hayatı, birer ders ve ibret tablosudur. Önemli olan şey, bunlardan ders ve ibret almaktır.
EBABİL VE SİCCÎL
Bu surede
Ebabil kuşları ve siccîl/pişirilmiş balçıktan taşlar denilen kavramlar yer almaktadır. Kur’an-ı Kerim’de geçen bu tür kavramlar çoktur. Bu kavramlar, Kur’an’ın edebi zenginliğini ve belagat alanındaki eşsizliğini ortaya koymaktadır. Çünkü bu kelimeler, çok çeşitli anlamlarda yorumlanmakta ve farklı sonuçlara gidilmektedir. Ebabil kuşları, bir biri ardınca gelen, küme küme kuşlar diye yorumlanmaktadır. Taşlamış çamur anlamındaki “Siccîl” kelimesinin, Farsçada Seng-i Kil/çamur taş kelimesinden türemiş bir kelime olduğu rivayet edilmektedir. Bu taşların ne olduğuna dair değişik yorumlar yapılmıştır. En dikkat çeken yorum, Muhammed Abduh’un (ö. 1323/1905) yorumudur. O, ebabil kuşlarının, küçücük kuşlar olduğunu, siccîl denilen taşların da gözle görülmeyecek kadar küçük mikroplar olduğunu ileri sürmüştür. Abduh, Koca koca fillerle gelen zalimlerin, küçücük kuşların attığı ufacık mikroplarla helak olduklarını açıklamıştır. Abduh, bu sure hakkında geniş açıklamalarda bulunmuştur.
SONUÇ
Fil Suresi, namazda okuduğumuz kısa surelerdendir. Bu sureyi okurken, manasını bilmemiz ve ona göre okumamız, daha isabetli olacaktır. Bu surede haber verildiğine göre Yüce Allah, haddi aşan zalim zorbaları, ummadıkları biçimde cezalandırmaktadır. Haktan sapıtan kişi ve toplumlar, beklenmedik depremlerle, sel ve benzeri afetlerle, korona gibi hastalıklarla çaresiz hale gelmekte ve burunları sürtülmektedir. Önemli olan şey, bundan ders ve ibret almaktır.
Allah’a, onun üstün kuvvet ve kudretine şeksiz, şüphesiz inanın, iman edin ve ona güvenip teslim olun. Onun bize göndermiş olduğu Kur’an-ı Kerim’den daha doğru ve daha sağlam hiçbir yol yoktur. Bu yoldan ayrılmayın.
Herkese selam, saygı ve hürmetler.
PROF. DR. NURETTİN TURGAY
Anahtar Kelimeler: Fil Suresi, Fil, Kâbe, Ebabil kuşları, siccîl.
