Hindistan’da yeniden cami yıkımı gündemde

Hindistan’ın Uttar Pradeş eyaletindeki bir mahkeme, 500 yıllık bir caminin inşası zamanında Hindu Tapınağı’nın bir bölümünü istimlak edip etmediği konusunda karar verecek. Bu Ayodya Camii’nin ardından yeniden bir cami yıkımı anlamına gelebilir. Bu da pratikte Hindistandaki tarihi camilerin hepsinin bahaneyle yıkılması demek.

Mirat Haber Ajansı

Hindistan’ın en kalabalık eyaleti olan kuzeydeki Uttar Pradeş eyaletinde bir mahkeme, asırlık bir cami ve yan yana bulunan bir tapınakla ilgili bir anlaşmazlığa ilişkin bir kararı kabul etti. Benzer kanlı anlaşmazlıkları anımsatan ve tartışmalı bir şekilde çözülen bir davada Varanasi kentindeki mahkeme, asırlık Gyanvapi Camii’nin uygun standartlarda olup olmadığını öğrenmek için Hindistan Arkeoloji Araştırması’nı (ASI) yönetti. Tartışmalı alan terimi genelde bir üst üste binme veya herhangi bir başka bir dini yapı ile veya üzerinde herhangi bir türde yapısal bir örtüşme olduğu, bu da bitişikteki Kaşi Vişvanat Hindu Tapınağı anlamına geliyor. Mahkemenin kararı, Babür İmparatoru Evrenzeb’in 17. yüzyılda camiyi inşa etmek için tapınağın bir bölümünü yıktığını iddia eden aşırı sağcı Hindu gruplarının sunduğu dilekçelerin ardından geldi. Mahkeme, iki Hindu, iki Müslüman ve bir arkeoloji uzmanından oluşan beş üyeli bir komitenin, bir sonraki duruşma için tarih olarak 31 Mayıs’ı belirleyen kapsamlı fiziksel araştırmayı denetlemesini emretti.

Varanasi, Hindu milliyetçisi Bharatiya Janata Partisi’nin (BJP) aynı eyalette 228 km uzaklıktaki Ayodhya’da bir Ram tapınağı inşa etme hareketiyle 1990’larda siyasi bir güç olarak öne çıkan Başbakan Narendra Modi’nin parlamento seçim bölgesidir. 1992’de, Hindu gruplarının Hindistan alt kıtasındaki Babür hanedanlığının kurucusu Babur’un bir generali tarafından Hindu ilahı Rama’nın doğduğu yerde inşa edildiğini iddia etmesi üzerine öfkeli kalabalıklar Babri Camii’ni balyozlarla yıktı. Caminin yıkılması Hindistan’da ölümcül dini isyanları tetikledi, 2.000’den fazla insanı öldürdü ve tarihçilere göre Hindistan’ın sosyal dokusunu kalıcı olarak bozdu. Kasım 2019’da, çok eleştirilen bir emirle Hindistan Yüksek Mahkemesi, Ayodhya’daki ihtilaflı siteyi Hindu davacılara devretti ve hükümetin gözetiminde bir Ram tapınağı inşa edilmesine izin verdi. Üst mahkeme, caminin bir Rama tapınağı yıkıldıktan sonra yapıldığı iddiasını destekleyecek hiçbir delil bulunmadığına karar vermesine rağmen, Hşndu vahşetini temize çıkardı.

Geçen yıl Ağustos ayında, COVID-19 salgını Hindistan’ı kasıp kavururken, Modi üst düzey BJP politikacılarından oluşan bir heyetle Ayodhya’ya uçtu ve 2024 ulusal seçimlerinden önce açılması planlanan yeni tapınağın temel atma törenini gerçekleştirdi. Varanasi’de de Modi hükümeti, şehrin en eski bölümlerindeki asırlık küçük tapınakların ve diğer yapıların yıkılmasına yol açan Vishwanath Tapınağı’nı sergilemek için büyük bir projenin inşasını denetliyor. Ayodhya gibi, Varanasi’deki tartışma da onlarca yıldır ve ilk olarak 1991’de Hindu rahiplerinin Gyanvapi Camii bölgesinde ibadet etmek için izin istediklerinde mahkemeye ulaştı. Anlaşmazlık, o zamanki federal hükümeti, Babri Camii-Rama Tapınağı meselesine benzer dini anlaşmazlıkların patlamasını önleyen 1991 tarihli İbadet Yerleri (Özel Hükümler) Yasasını geçirmeye zorladı. Yasa, Hindistan’ın İngiliz yönetiminden bağımsızlığını kazandığı 15 Ağustos 1947’de var olan tüm dini yerlerin değiştirilmesini yasakladı. Varanasi mahkemesinin Perşembe günkü kararı, tartışmalı bir hareketle geçen ay Yüksek Mahkeme’nin gözden geçirmeyi kabul ettiği bu yasayı ihlal ediyor. Cami-tapınak tartışmaları Hindistan’daki Hindu üstünlükçü siyasetinin merkezinde yer alıyor. Vishwa Hindu Parishad (VHP) gibi aşırı sağcı Hindu grupları uzun süredir ülke çapındaki tapınakların “özgürleştirilmesini” talep ediyorlar. Müslüman partiler, Varanasi mahkemesinin kararına itiraz etmek için Allahabad Yüksek Mahkemesine başvuracaklarını söylediler.