İRAN NÜKLEER ANLAŞMASI VE GİDİŞAT

Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu, İran’daki yeraltı Fordow nükleer reaktöründe, nükleer silah yapmak için sahip olunması gereken miktara çok yakın olan yüzde 83,7 oranında zenginleştirilmiş uranyum parçacıkları bulduğunu açıkladı.

Ajans, BBC’nin gördüğü bir haberde, İran’dan “bu konuya açıklık getirmek” amacıyla konuyu Tahran’daki ilgili makamlarla görüştüğünü söyledi.

İslam Cumhuriyeti, bu parçacıkların varlığının uranyum zenginleştirme seviyelerindeki “istenmeyen dalgalanma ve değişmelerin” sonucu olabileceğini söyledi.

Öte yandan İran nükleer reaktörlerinde beyan edilen uranyum zenginleştirme derecesi, dünya güçleri ile Tahran arasında 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmayı açıkça ihlal ederek iki yıldan beridir yüzde 60’a ulaşmış durumda.

Agence France-Press haber ajansının Çarşamba günü bildirdiğine göre Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) Genel Direktörü Rafael Grossi , “diyaloğu yeniden başlatmak için” İran Cumhurbaşkanı Ebrahim Raisi ile Cumartesi günü Tahran’da bir araya gelmeyi planlıyor.

Mevcut işbirliğinin bozulması üzerine Avrupa’da yer alan haber ​​kaynağı, Grossi’nin “ilişkileri en üst düzeyde yeniden kurma fırsatına sahip olmak istediğini” de sözlerine ekledi.

İran haber ajansı Fars, daha fazla ayrıntıya girmeden “Rafael Grossi’nin Cumartesi günü yapılması planlanan üst düzey toplantılar yapmak için Cuma günü Tahran’a geldiğini” bildirdi.

Öte yandan Joe Biden yönetimi, İran’ın yeniden hükümlerine uyması halinde nükleer anlaşmaya geri dönme arzusunu dile getirdi. Ancak Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’nun karargahı olan Viyana’dan başlayan doğrudan görüşmeler bir yıl süreyle askıya alındı.

Tarihi nitelikteki nükleer anlaşma gereğince İran, uranyum oranını yalnızca yüzde 3,67’ye kadar zenginleştirmeyi ve Fordow yakıt zenginleştirme tesisindeki uranyum zenginleştirme faaliyetini de durdurmayı taahhüt etmişti.

Ancak ABD’nin anlaşmadan çekilmesinin ardından, İran başlangıçta yüzde 20 oranında zenginleştirmeye devam etti ve ardından daha küçük miktarları yüzde 60 oranında zenginleştirmeye başladı. Bu oran da şüphesiz ki İran’ın daha önce ulaştığı seviyelerin en yükseğidir.

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı ise üye devletlerin nükleer faaliyetler konusundaki durumlarına ilişkin üç aylık raporunda, Ocak ayı sonlarında Fordow reaktöründen alınan örneklerde yüzde 83,7 oranında, zenginleştirilmiş uranyum parçacıkları bulduğunu söyledi.

İran Atom Enerjisi Kurumu başkanı Mohammad Eslami, bu konunun yakında sona ermesini bekleyerek IAEA’nın açıklamalarını küçümsedi.

Diğer taraftan İran, gerçekleştirdiği nükleer program faaliyetlerinin barışçıl olduğu konusunda ısrar ediyor. Ancak uzmanlar, tarihi nükleer anlaşmasının şartlarını tekrar tekrar ihlal etmesinin, nükleer silah geliştirmesi için gereken miktarda zenginleştirilmiş uranyum elde etmek için, ihtiyaç duyduğu sürenin kısalttığı konusunda uyarıyor.

https://www.bbc.com/arabic/middleeast-64815692