Kıyamet Günü ve İki Sınıf İnsan

Kur’an, insanların ölüm sonrası hesaba çekilme safhasından söz eder. Bu safhaya ilişkin inanç yani ahirete iman, önem açısından şirk koşmaksızın Allah’a inanmanın hemen ardından gelen ikinci inanç konusudur. İnsanların dünyada yaptıkları iyi ve kötü şeylerin karşılıklarının görüleceği o gün hakkında Hûd sûresi 104.-106. ayetler bağlamında bu yazıda şu soruların yanıtları aranacaktır: “İnsanların hesaba çekilecekleri ahiret günü ne zaman gelecektir? O gün herkes kendini ifade imkânı bulabilecek midir? Kötü kimselerin cehennemdeki hâli nasıldır?” “Kur’an’ın Kur’an ile tefsiri” yöntemine başvurulmuş olan bu yazıda amaçlanan şey, bu ayetlerden hareketle ahiret inancının ve Allah korkusunun Müslüman perspektifi açısından önemine dikkat çekmektir.

Kıyamet ne zaman?

İnsanların ölüm sonrası hesaba çekilmelerinin gerçekleşeceği gün muhakkak gelecektir: “Biz onu ancak sayılı bir süre için erteliyoruz.” (Hûd 11/104). Ayetteki “sayılı bir süre”, kıyametin vaktinin Allah katında belli olduğunu gösterir. İnsanların, dünyada yaptıklarından ötürü hesaba çekileceği kesin olduğuna göre kolay hesap verebilmek için tedbir almak ve şirk koşmadan Allah’a kulluk edilen bir hayat sürmek gerekir.

Ahirette konuşma izni

Hesap günü geldiğinde konuşma, izin verilirse mümkün olmaktadır: “O gün geldiği zaman hiçbir kimse O’nun izni olmadan konuşmaz. Onlardan kimi bedbahttır kimi ise mutlu.” (Hûd 11/105). Ayette “geldiği” ifade edilenin yüce Allah olduğu da söylenmiş ve buna “Onlar bulut gölgeleri içinde Allah’ın ve meleklerinin gelmesini ve işin bitirilmesini mi gözlüyorlar? İşler şüphesiz Allah’a döndürülür.” (el-Bakara 2/210) ayeti delil getirilmiştir. Yine ayette “hiçbir kimse onun izni olmadan konuşmaz” ifadesinden hareketle geçerli mazeretleri olanlara izin verileceği diğerlerine ise konuşma izni verilmeyeceği belirtilmiştir. Bununla birlikte “O gün herkes gelip kendisini savunacak.” (en-Nahl 16/111) denilmesinden yola çıkarak herkese konuşma izni verilen bir aşamanın ahirette mevcut olduğu yorumu yapılmıştır. Bu yorumu şu ayetin desteklediği ifade edilebilir: “Birbirlerine dönüp sorarlar.” (es-Sâffât, 11/50). Ahirette bu aşamanın ilk safha olacağı, bu safhada geçersiz mazeretler sunanların konuşma izinlerinin iptal edileceği söylenebilir. Ayetteki (Hûd 11/105) “bedbaht” kimseler, cehennemlikler; “mutlu” kimseler ise cennetliklerdir. İlk önce cehennemliklerden söz edilmesi, insanları günahtan sakındırmak içindir.

Bedbahtların acı deneyimi

Kur’an, ahirette “bedbaht” olanların yaşadığı sıkıntıları şöyle betimler: “Bedbaht olanlara gelince onlar ateşteler. Onların orada bir soluk verme (zefîr) ve soluk almaları (şehîk) vardır ki (ki korkunç bir manzaradır).” (Hûd 11/106). Ayetteki nefes darlığına işaret eden kısım (zefîr ve şehîk) “eşek anırması” için de kullanılır. Yani nefes alıp vermede yaşadıkları zorluk, onların iniltilerini, eşeğin anırırken çıkardığı ilk ve ikinci ses hâline getirmektedir. Dünyaya dalıp yüce Allah’ı unutmaları onları ahirette rezil bir duruma sokacaktır; çünkü eşeklerin sesi çok kötüdür (Lokmân 31/19). Ayetteki (Hûd 11/106) zefir ve şehîk kelimelerinin ilki eşek ikincisi ise katırın sesi olarak da yorumlanmıştır. Her hâlükârda ayet, inkârcıların cehennemdeki kederli ve sefil hayatına işaret etmiş olmaktadır.

Sonuç

Görüldüğü gibi Hûd sûresi 104.-106. ayetler, insanları ölüm sonrası hesaba çekilme ve ahiret gününün kaçınılmazlığıyla yüzleştirmektedir. Yüce Allah’a teslimiyetin önemi göz ardı edilmemelidir. Dünyada işlenen her fiil, ahirette hesabı verileceği düşünülerek işlenmelidir. “Bedbahtlar“ın cehennemdeki acı deneyimi, dünyevi hırsların ahirette nasıl rezil bir sona yol açabileceğini göstermektedir. İbret dolu bir anlatımla insanları Allah’a yönelmeye, şirkten kaçınmaya ve erdemli bir yaşam sürmeye çağırmak, bu ayetlerin günümüz insanına aktardığı önemli mesajlardandır.

Anahtar kelimeler: Tefsir, Kıyamet, Ahiret, Bedbahtlar, Cehennem.