Kur’ân, çağları kuşatıcı evrensel mesajdır

En nihayetinde Kur’an ne sadece geçmiş ümmetleri anlatan bir tarih kitabı, ne de maddeler halinde kuralları sıralanan bir hukuk kitabıdır. Kur’an tekrarla bize hatırlattığı gibi olayları ibret için anlatan, hukuku evrensel mesajının arasına sığdıran ve kıyamete kadar gelecek insanlık için her dönem hidayet kaynağı olan tükenmez bir hazinedir.

İslam inancına göre Ramazan’ı diğer aylardan üstün kılan en önemli husus, insanlığa son ilahi hitap olan Kur’an-ı Kerim’in bu ayda indirilmiş olmasıdır. Bir Ramazan ayında insanla buluşan bu ilahi kelam, indiği günden beri her dönem Müslümanlar için merkezi bir konuma sahip olmuştur. Doğumdan ölüme Müslüman toplum hayatının her karesinde yer almış, düğünler, ölümler, bayramlar, kandiller onunla hayat bulmuştur. İslam dünyasında üretilen bilginin ve oluşan bilincin en temel dayanak noktasını yine bu kutsal kitap oluşturmuştur.

Kur’an-ı Kerim’in bu ayda indirilmesine dair Yüce Allah; “Ramazan ayı, insanlara yol gösterici, doğrunun ve doğruyu eğriden ayırmanın açık delilleri olan Kur’an’ın indirildiği aydır. Öyle ise sizden Ramazan ayını idrak edenler onda oruç tutsun” (Bakara 185) buyurmaktadır. Zamandan münezzeh olan Allah, Kur’an’ın nüzul tarihini kulları için kutsal kılmakta, böylece ilahi kelamın insanla buluşma sürecine bütün inananları şahit tutmaktadır. Ey iman edenler! Allah’a karşı gelmekten sakınmanız için Oruç, sizden öncekilere farz kılındığı gibi size de farz kılındı(Bakara Suresi 183)ayeti ile de Ramazan ayına atfedilen bu kutsallığı, önceki ümmetler için de ortak bir kulluk ifadesi olan oruç ibadeti ile doldurmamızı istemektedir.

Son ilahi kelam olan Kur’an ise, önceki kitaplar gibi Allah hakkında olan bir kitap değildir. Bizzat Allah’ın sözlerinden oluşan ve kıyamete kadar korunacağına dair Allah’ın teminatı olan bir kitaptır. Bu kitabı oluşturan ayetler henüz Hz. Peygamber hayatta iken satırlara kazınmış olup o tarihten itibaren hafızalarda korunmaya başlanmıştır. Allah Resulü onu korumak için bir dönem kendi sözlerinin dahi yazılmasını yasaklamış, böylece bir beşer sözünün Allah’a ait kelama karışma ihtimalinin önüne geçmiştir.

Kur’an üzerine yapılan yorumlar, o ilahi kaynağı hiçbir zaman tam olarak yansıtamaz. Çünkü insan, tarihin bir döneminde ortaya çıkan, içinde yaşadığı coğrafyaya ve onun bilgi düzeyine göre yorumda bulunan bir varlık iken Kur’an, çağları aşan hitabıyla kıyamete kadar gelecek bütün insanlığı kapsayan bir kitaptır.

Kur’an’ın verdiği en temel mesaj ise yalnız Allah’a kulluk etmek ve bu istikametten saptırıcı şeylere karşı inananları uyarmaktır. Adalet, ahlak, muamelat gibi dinin ihtiva ettiği hususlar, bu temel tevhit kaidesinin korunmasıyla mümkün hale gelir. Bu hususlardaki herhangi bir aksaklık ise sahih manadaki tevhit inancını yıpratacağı için bu durum bir döngü halinde toplumdaki adalet, ahlak ve muamelat değerlerine yansır. Nitekim hakiki manada bir Allah sevgisi/korkusu ve toplumsal sorumluluk hissi ancak sahih bir tevhit inancı ile mümkündür.

Kur’an, Allah’ın insanlığa gönderdiği son kitap olduğu için aynı zamanda bütün insanlığı kapsayıcı ve ikna edici bir kitaptır. Konum olarak insanlığın birikim ve fikirsel üretimini küçümseyip karşısına almamış bilakis insanı düşünmeye ve akıl yürütmeye yöneltmiştir. İlk nüzul tarihinden itibaren Kur’an İslam toplumunu inşa eden Hz. Peygamber’in en temel yol haritası olmuş, daha sonraki dönemlerde de ümmetin ortak bilincini oluşturmuştur.

İnsanla Buluşan Kur’an

Kur’an’ın insanla buluşma sürecinde elçilik yapan Hz. Peygamber’in aldığı vahiyler, bazen bir olaya istinaden gelir; O’na sorulan bir soruya cevaplar verir, bazen de inananları motive etmek için nazil olurdu. Ancak Kur’an-ı Kerim’in tümü bu şekilde oluşmadı. Nüzul süreci içerisinde meydana gelen olaylara vahyin tanıklık etmesi ve kıyamete kadar sürecek bir kitapta yerel sayılabilecek bu olaylara değinmesi, o ayetlerin sonraki olayların çözümünde örneklik ve kıstas (ölçü) oluşturması yönüyle önemlidir. Dolayısıyla tarihi bir dönemde inen vahiy, sadece o döneme cevap veren ve hapsolan bir hukuk kaynağı değil, tarihteki insana doğal olarak tarih içinden seslenen ilahi bir mesajdır. İndiği toplumsal zemin üzerinden Hududullah’ı (Allah’ın çiğnenmesini istemediği sınırlar) çizen ve her dönem tabii olunmayı bekleyen evrensel ölçüttür. Muhatap alınan dönem ve verilen örnekler tarihin bir parçası olsa da çizdiği sınır ve belirlediği ilkeler zaman üstü bir evrenselliğe sahiptir.

En nihayetinde Kur’an ne sadece geçmiş ümmetleri anlatan bir tarih kitabı, ne de maddeler halinde kuralları sıralanan bir hukuk kitabıdır. Kur’an tekrarla bize hatırlattığı gibi olayları ibret için anlatan, hukuku evrensel mesajının arasına sığdıran ve kıyamete kadar gelecek insanlık için her dönem hidayet kaynağı olan tükenmez bir hazinedir.

Yine bir Ramazan ayında inen bu Kur’an, bütün yasaların nihai hedefi olan toplumsal ıslah amacı taşımakla beraber yaratıcı tarafından gönderilen ve insanlığı felahaerdirmegayesi güden ilahi yasadır. Dolayısıyla bu Ramazan ve her zaman okunmayı hak eden yegane kitaptır.

İlahi hitabın insanla buluştuğu bu ayda insan da ona sarılmalı, kendisiyle birlikte mealini ve tefsirini de okuyup bu kıymetli hazineyi keşfetme yoluna koyulmalıdır.

Gelişen Olaylara İslami Bakışın Adresi