KURBAN HAKKINDA BİLMEMİZ GEREKENLER – III

Soru 4:Kurban Terkedilmesi Günahkâr Kılacak Farz Bir Görev midir?

Sevgili Peygamberimiz, kurban kesmenin Kur’ânî bir şükür yolu olduğunu pekiştirmek için, umreleri ve veda haclarında kurban kestiği gibi, Medine’ye hicretinin ikinci yılından itibaren her yıl Kurban Bayramı günlerinde kurban kesmiş ve kurban kesmenin pek hayırlı bir ibadet olduğu beyanla bu ibadete yönlendirmiş ve yüreklendirmiştir. -Allah şanını ve bağlılarını artırsın- O, şöyle buyurur:

“İnsan, kurban bayramı günlerinde Allah katında kurban kesmekten daha
sevimli bir amel-ibadet yapmadı (ve de yapamaz). Kurbanlarınız, kıyâmet gününde boynuzları, tırnakları ve kılları ile (Allah’ın huzuruna) gelecek. Çok iyi biliniz ki Kurbanlarınızın kanı yere düşmeden kurban ibadetiniz Allah (katında varacağı) mekâna yükselir.”

Allah’ın verdiği nimetlerde O’nun adını anarak ve O’nun mutlak egemenliğine imanı yineleyerek şükredici kul olmak için meşrulaştırılmış olsada İslâm, kurban kesmeyi, namaz ve hac gibi farz bir görev kılmamıştır.

Başta Hz. Ebu Bekir ve Ömer olmak üzere, sahabilerin büyük çoğunluğu ve İslâm bilginlerinin kahir ekseriyyeti, kurban kesmeyi müekked sünnet bir amel olarak görmüşlerdir. Bir diğer ifadeyle, kurban kesilmesi büyük sevap sağlayan, fakat kesilmemesi günah doğurmayan bir amel olarak değerlendirilmiştir.

Hanefî Mezhebi müçtehitlerinden İmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed de bu görüştedir. Yalnızca İmam-ı Azam Ebu Hanife ve O’nun izini takip edenler, Peygamberimizin, “Kurban kesecek gücü ve imkânı olup da kesmeyenler namazgâhımıza yaklaşmasınlar.”anlamındaki hadisiyle delil getirerek, nisab ölçüsünde mali imkâna sahip olanlar için kurban kesmenin vacip bir görev olduğu içtihadında bulunmuşlardır. (Nisab miktarı, aslî ihtiyaçların dışında örneğin 85 gram altın veya değeri para veya ticaret malıdır. Kurbanda nisab kırk koyun veya keçi alabilecek miktar olarak da belirlenebilir.)

Soru 5: Kurban İbadetini Nasıl Değerlendirmeli, Kesmek İçin Bütçemizi Zorlamalı mıyız?

İslâm bilginlerinin sorumluluk derecemizi belirlemek için müekked sünnettir veya vaciptir şeklindeki değerlendirmeleri, kabul etmemiz halinde bizi bağlar. Bizi asıl bağlaması gereken hakikat, kurban kesmenin Peygamberimizin sürekli olarak yaptığı ve yapılmasını öğütlediği Kur’ânî amel olmasıdır. Bu sebeple bütçelerini zorlamadan kurban kesebilecekler kurban kesmelidir. Keserken kendimiz için yalnızca Allah’ın rızasını hedeflemeli, kurbanımızın etlerini, fakir akrabamız ve komşularımız için kavurma şölenine dönüştürmeliyiz. Ancak, dinimizin şiarı olan kurbanlar kesilirken, sağlık şartlarına uymalı, kesime estetik bir boyut kazandırılmalıdır. Zira Peygamberimiz, Allah’ın her şeyin güzel yapılmasını emir buyurduğu gerçeğini açıkladığı hadislerinde, bıçakların bilenerek hayvan kesiminin güzel yapılması örneğini vermişler, kesimi bir hamlede gerçekleştirenlerin hayvana acı verenlerden daha çok sevap alacaklarını müjdelemişlerdir.

Biz Müslümanlar değil kurban kesmek, yalnızca Allah’ın verdiği izinle ve O’nun adına kesilebilecekleri inancı ve eylemiyle, kesilecek bütün hayvanları da kurbanlaştırmakla yükümlüyüz. Cevabımızı bir hadisle bağlayalım:

“Ey mü’minler! Kurbanlıklarınızı araştırınız; sağlıklı olanlarını seçiniz. Zira onlar geçmek zorunda olduğunuz âhiret köprüsü üzerindeki binekleriniz(gibi)dir.”

Soru 6: Kredi Kartı Kullanarak Taksitle Kurban Kesmek Caiz Midir?

Kurban kişiye sevap, yoksula yarar ve toplum ekonomisi ve hayvancılığa katkı verecek bir ibadettir. Bu sebeple dileyen herkes kurban kesebilir ve sevabını alır.

Bazı bilginler, “dinimizce zengin konumunda olan örneğin kırk koyun alabilecek insanlar için kurban kesmek Vacib /gerekli bir görevdir yani kesilmemesi günahkâr kılar” diyorlarsa da genel kabul Vacip ölçeğinde bir görevimiz olmadığıdır.

İslâm, Peygamberimizin diliyle gereksiz borçlanmadan sakındırır. Kişinin, nefsinin ve ailesinin de üzerinde hakları olduğunu beyan ederek yükümlü olmadığı görevleri üstlenmesini onaylamaz. Bu sebeple taksitle ve kredi kullanarak kurban alıp kesmek asla tercih edilebilir bir uygulama değildir.

Bu arada kredi kart kullanarak taksitle kurban kesmede, kredi kartını veren banka ile kurban satan kurum arasında örtülü bir faiz veya faizimsi bir komisyon ya da bankayla ilişkiye alıştırma gerçekleştiği için taksitle kurban kesmek caiz değildir de denebilir. Üstelik taksit uygulaması, kendi adına pazara kurban getirerek satmak isteyen üreticiler aleyhine bir durum da oluşturulmaktadır.

Bu arada Peygamberimizin her bir aileye bir kurbanın yeteceğini de beyan ettiklerini de açıklamış olalım. Bir diğer anlatımla eş ve çocuklar ayrı ayrı kurban kesmeyebilir. (Ebu Davud Dahâya 1)

Arzuladıkları halde kurban kesemeyenler üzülmemelidirler. Peygamberimiz ümmeti için kurban kesmişlerdir. O, bir hadislerinde de kurban kesemeyecekler için, saçlar kısaltılarak, tırnaklar kesilerek, koltuk altı ve avret bölgesi kılları giderilerek yapılacak vücut temizliğinin kurban kesimi sevabını kazandıracağını da müjdelemişlerdir. (Ebu Davud Dahâyâ 1)

Gelişen Olaylara İslami Bakışın Adresi