Özür Dilemek de Özrü Kabul Etmek de Bir Fazilettir

Sözleri Tepki Çeken Dr. Mehmet Öz, Özür Diledi!

ABD’de yaşayan dünyaca ünlü kalp cerrahı Prof. Dr. Mehmet Öz‘ün katıldığı bir televizyonda okulların açılmasına ilişkin söylediği sözler büyük tepki topladı. Tepkilerin ardından sözlerinin yanlış anlaşıldığını belirten Öz, özür diledi. Fox News kanalına konuşan Dr. Mehmet Öz, corona virüs salgını nedeniyle ABD’de kapatılan okulların yeniden açılması gerektiğini şu sözleriyle ifade etti: “Öncelikle cazibemizi tekrar kazanmamız gerekiyor. Bazı şeyler bir sorun olmadan açılmalı örneğin okullar. Size söylüyorum okullar çok çekici bir fırsat. Lancet dergisinde yeni bir makale gördüm. Makalede okulların açılmasının toplam ölüm sayısını yüzde 2-3 arasında artıracağı ifade ediliyordu…Bu ölüm oranı bazı arkadaşlar için kabul edilebilir bir orandır.” Mehmet Öz tepkiler üzerinden sosyal medya platformu Twitter üzerinden özür mesajı paylaştı: “Okulların açılmasının riskleri üzerine yaptığım yorumlar insanların aklını karıştırdı ve amacının dışına çıkarak onları üzdü. Yanlış konuştum.”

Özür Dilemek de Özrü Kabul Etmek de Bir Fazilettir

Değerli Okuyucularım;

Bilim insanı da olsa bazen insanlar, fikirlerini açıklarken, gerekli olan doğru kelimeleri anında bulamadıkları ve ya bir bütünlük içinde anlatamadıkları için, hiç farkına varmadan yanlış anlaşılmalara sebebiyet verebilir. Yıllarca topluma faydalı hizmetlerde bulunmuş bir bilim insanın anlık akıl tutulması gibi bir sebepten dolayı asla tasvip edemeyeceği bir konunun maksadı dışında anlaşılmış olması, üzücü bir durumdur. Kaldı ki bazı konularda bir insan, farklı ve hatta yanlış bir fikir bile dile getirebilir. Fakat sonraki tahlillerinde yanıldığını anlayınca özür dileyebilir. Böyle durumlarda buna rağmen kişiyi halen eleştirmek ahlâken uygun düşmez.

Peygamberimiz (sav) “Özrü Kabul Edin” Diyor

Peygamberimiz (sav), bu konuda insanî münasebetlerin korunması noktasında çok hassas davrandığını görüyoruz. Şu hadis, bizim hata yapanlara karşı nasıl bir tutum ve davranış göstermemiz gerektiğini gösteriyor: “Özür dilemek üzere gelen din kardeşiniz, niyetinde samimi olmasa da, özrünü kabul edin. Böyle yapmayan Kevser havuzu başında yanıma gelemez.” (Hakim, 4: 170). Diğer bir ifadeyle “Müslüman kardeşinin özrünü kabul etmemek günahtır.” (İbn Mace, Edeb, 23). Daha somut bir ifadeyle “Özrü kabul etmeyen, özür dileyenin günahını yüklenmiş olur.” (İbn Mace, Edeb, 23).

Bir başka boyutuyla özrü kabul etmemek, Allah’a başkaldırmak anlamına da gelir. Çünkü bağışlamak, Allah’ın en çok sevdiği sıfatlarındandır. Bu sıfata aykırı hareket eden, kişi Müslümanca bir tavır sergilememiş olur. Allah, hata eden, günah işleyen kullarının özrünü kabul ederken, bizler bir meseleyi abartarak, gurur yağarak, nasıl olur da tövbekâr bir insanı affetmemekle direnebiliyoruz? Özür dilemek, nasıl ki en önemli bir fazilet, özrü kabul etmek de aynı değerde olan bir fazilettir. Özrün kabul edilmemesi, gereksiz yere tartışmaların, güvensizliklerin ve yeni fitnelerin ortaya çıkması anlamına gelir. Onun için özrü, ciddiye almamız gerekir.

Özür, Vicdan Azabının Bir Dış Göstergesidir

Özür dilemek, hata yapan kişinin ruh sağlığı açısından da önemlidir. Hatadan doğan suçluluk veya günahkârlık duyguları, temiz kalpli insanlarda vicdan azabına yol açar. Özür dilemekle kişide pişmanlık, mahcubiyet ve gerginlik hafifler ve özrün kabulü ile ortadan kalkar. Böylece hata yapan kişi, benzer bir hata yapmaktan azami derecede dikkatli ve rikkatli olur. Yani hata yaptığını fark eden bir insanın hoşgörü ile affedilmesi ile birlikte o kişi, gönül huzuruyla hatasını telafi etme imkânı bulur ve topluma daha çok faydalı olmaya devam eder.

İradesini bilerek veya bilmeyerek hâkim olamayıp, bilinçli veya bilinçsizce yapılan hatalardan sonra insanın ruhunda meydana gelen dehşetli bir sancı olarak tanımlanan vicdan azabı, kişinin özür dilemesine yol açmaktadır. Bu fıtrî acı, aslında çok güzel bir duygudur. Çünkü kişi, vicdanı yani temiz fıtratının bir gereği olarak kendini bireysel ve toplumsal anlamda rehabilite ettirebilmenin yolunu aramaktadır.

Bunun için bir iç muhâsebe ve muhâkeme ile aynı hatayı bir daha yapmamaya kararlı olan bir insanın özrü de seve seve kabul edilmelidir. Onun için özür dilemek, ruh ve dimağ temizliğinin bir göstergesi olduğu kadar bu özrü kabul etmek de ahlâkî bir görev ve meziyettir. Kısacası özür dilemek de özrü kabul etmek de toplumun ruh güzelliğini gösteren bir fazilettir. Prof. Dr Mehmet Öz kardeşimizin özrü kabul edilmiştir. O kadar.

Prof. Dr. Ali SEYYAR