SHEİKH ZAYED ULU CAMİİ

Şeyh Zayed Ulu Camii, Birleşik Arap Emirlikleri, Abu Dabi’nin heybetli bir dini ve ulusal simge yapısıdır. Merhum cumhurbaşkanı Şeyh Zayed bin Sultan Al Nahyan tarafından başlatılan Şeyh Zayed Ulu Camii’nin mimari tasarımı, birçok küresel özellik ile Fas ve geleneksel Türk mimarisinin bir karışımıdır. 12 yılda tamamlanarak 2007 yılının sonunda hizmete açılarak toplam 40.000 kişi kapasiteli İslam’ın on büyük camisinden biri haline gelmiştir.

Ulu Cami, tümü beyaz mermerle dekore edilmiş, Fas tasarımına sahip 82 kubbeye sahiptir. Yarı değerli taşlarla işlenmiş 20.000’den fazla mermer panelle kaplanmış dış alanlarında yaklaşık 1.000 sütuna sahiptir.

Cami, Abu Dabi’nin ana girişinde yerden 9 metre yükseklikte bir platform üzerine inşa edilmiştir. Genel plan, orijinal olarak Fas camilerinden modellenmiş, kubbeli Osmanlı cami mimarisiyle birleştirilmiş klasik bir hipostildir. Büyük bir ana ibadethane, biri günlük ibadetler için diğeri kadın ibadetler için iki küçük mescitten oluşmaktadır.

Salonlar, çift sütunlar üzerinde yükselen sivri at nalı Kuzey Afrika kemerlerinden yapılmış kemerli galerilerle çevrili geniş bir avluya açılmaktadır. Toplam inşaat alanı 22.412 m²’yi aşmaktadır.

İbadethane 55 m x 50 m’ lik bir alana yayılmaktadır ve 7.000 kişi kapasitelidir. Kıble duvarı batı tarafında yer alır ve duvar yüzeyine Allah’ın kufi yazıyla doksan dokuz ismi  ile süslenmiştir. Kaligrafi çalışması, fiber optik aydınlatma ile ince bir şekilde arkadan aydınlatılmış, çiçek ve bitkisel motiflerin ayrıntılı bir şemasında düzenlenmiştir.

Çatı 33 m yüksekliğindedir ve her bir kubbe için 8 adet olmak üzere üç merkezi kubbe etrafında düzenlenmiş bir dizi küçük yumurta şekilli kubbeden yapılmıştır. Avlunun etrafındaki galeriler dahil caminin çatısını taçlandıran 82 kubbe vardır. En büyük kubbe, tüm caminin odak noktası olan mihrabın önündeki ibadethanede bulunur.

Kubbenin dış kabuğu 32,8 m çapında ve 85 m yüksekliğindedir. Kubbe, çapı 10 metre ile 15 metre arasında değişen ve 30 milyon dirheme mal olan 24 ayar altın kaplama paslanmaz çelik çerçeve içinde düzenlenmiş binlerce Alman Swarovski kristalinden yapılmış dünyanın en büyük avizesini taşımaktadır. Avizenin üzerinde, arabesk tasarımlı alçı frizler ve Kuran’dan ayetler içeren hat şeritleri kubbenin içini süslemektedir.

Ana kubbeye güzel fakat daha basit tasarımlı iki küçük kubbe daha eşlik eder. Toplam 96 sütun ve 24 kemer kullanılarak ibadethane, sağlam sütunlardan oluşan huzurlu bir ormana dönüştürülmüştür. Sütunlar; koyu lapis lazuli, beyaz sedef ve süslü jasper gibi yarı değerli taşlarla süslenmiş olup, avlu galerilerinin sütunlarında ve caminin tüm sütunlarında bu taşlardan 20.000’in üzerinde el yapımı panel kullanılarak tekrarlanan bir şemada süslenmişlerdir.

İbadet salonunun zemini şimdiye kadar yapılmış en büyük halılardan biriyle kaplıdır. Desenini üç kubbenin altına yerleştirilmiş üç dev madalyona dayanan, en büyüğü merkezdeki dev kubbeye karşılık gelen ve 20 m çapında olan seçkin İranlı sanatçı Ali Qaliqi tarafından tasarlanmıştır. Halı toplam 7.119 m² alana sahip, toplam 2.268.000 düğümden yapılmış olup, yaklaşık 47 ton – 35 ton yün ve 12 ton pamuk kullanılmıştır. Yirmi beş rengi aştığı söylenen tasarımları ve renkleri ile benzersizdir. Halı, orijinal olarak, toplam 1.200 dokumacı, 20 teknisyen ve 30 işçiden oluşan seçkin İranlı zanaatkarlar tarafından elle dokunan parçalar halinde üretilmiştir. Parçalar daha sonra bu özel görev için İran’dan gelen zanaatkarlar tarafından birbirine örülmüştür.

Caminin avlusu, 30.000 kişiye kadar ibadet edebilecek kapasiteye sahip yaklaşık 17.000 m²’lik bir alan üzerinde ibadethanenin ötesine uzanmaktadır. Avluyu, çiftler halinde düzenlenmiş yaklaşık 34 küçük kubbe içeren çatıyı taşıyan yaklaşık 1048 sütun tarafından taşınan iki nefli revak çevrelemektedir. Karmaşık bir tasarım şemasına sahip caminin 107 m yüksekliğinde; kare planla başlayan, sekizgen planla değişen ve dairesel formda biten dört köşe minaresi vardır.

Caminin minareleri, Memluk, Osmanlı ve Fatımi tarzlarını, çeşitli İslami mimari tarzları tek bir sanat ve güzellik ifadesinde birleştirecek şekilde tasarlanmıştır.