Taliban Kararlarına Uluslararası Engeller

Taliban 2021’de iktidara dönüşünün başında Afgan kadınların haklarına saygı gösterme ve güvence altına alacağına dair işaretler vermişti. Ancak yine Taliban tarafından yakın zamanda Afgan kadınların üniversite eğitimini yasaklanmış, bu da verilen taahhütler açısından son kararların büyük bir gerileme olarak değerlendirilmesine neden olmuştur.

Taliban’ın kızların üniversite eğitimini engelleme kararı, Afganistan’ın pek çok yerindeki kızları ve kadınlar için ağır bir karar olarak karşılandı. Çünkü karar, Taliban hareketinin geçen yılın Ağustos ayında iktidara gelmesinden bu yana kadınların eğitimi ve çalışmasına karşı aldığı bir dizi kararın bir getirisi olarak peşi sıra gündeme geldi. Nitekim olumsuz olarak karşılanan ve aslında halk tarafından karşı çıkılan bu karar ortaokul ve liselerde kız çocuklarının okutulmasının yasaklanmasıyla zaten başlamıştı.

Nitekim devlet dairelerinde çalışan Afgan kadınların çalıştıkları hizmet sektörü ve buralardaki pozisyonlarından da vazgeçilmiş, daha sonra kadınların umumi parklara ve spor alanlarına gitmeleri de yasaklanmıştır. Ayrıca Kadın İşleri Bakanlığı kaldırılarak yerine ahlak polisi getirilmiştir. Nihayet bu kararların sonuncusu da kadınların mevcut yerli ve yabancı kuruluşlarda çalışmasını engellemeleri oldu.

Öte yandan siyasi analist Nusret Haqbal, Afganistan’daki yüksek liderliğin uluslararası yardımı askıya almayı veya azaltmayı umursamadığını ve uluslararası baskıyı ciddiye almadığını belirtti. Ancak bakanların pozisyonlarına ve Afganların tepkilerine daha fazla önem verdiklerini söyledi.

Afgan halkı üzerindeki olumsuz etkileri ve konuya dair ulusal toplum bakışını göz önüne alındığında, Kabil’deki liderleri bu kararları ortadan kaldırmaya ikna etmek için sık sık toplantılar yapıldığına, bu durumun da Kabil’de hükümet saflarında ciddi bir endişe oluşturduğuna dikkat çekti.

Hamed bin Halife Üniversitesi Kamu Siyaseti Fakültesi’nde profesör olan Sultan Barakat, kadınlara uygulanana kısıtlar neden gösterilerek uluslararası sahada uygulanan, yardımları geri çekme silahına dair eleştirilerde bulundu. Buna göre söz konusu mali uyarı Taliban hükümetinin kadın haklarına saygı duymasını sağlamayacak, aksine ülkeye daha fazla zarar verme ihtimali artmaktadır. Çünkü ülkenin aldığı yardımın ekonomiyi ve yatırımı desteklemek için ödenmiş değil insani bir yardım olduğu görüşünde.

Bununla birlikte, Taliban’ı kontrol altına alabilecek yöntemin uluslararası hamleler değil, Taliban hareketini tanımak ve onunla ekonomik ve ticari ilişkiler başlatmak olduğunu söyledi.

Taliban hükümetinin bu şekildeki kısıtlama kararları uluslararası toplumlarca birtakım kınamalarla karşılandı. Öte yandan 7 yabancı kuruluşun kararı protesto etmek için ticari ilişkilere kapılarını kapatması da, bu kuruluşlardaki çalışan yüzdesinin %65’e düşmesine neden oldu.

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı, Afgan kadınların çalışmasının engellenmesinin bir sonucu olarak Afganistan’ın her yıl 1 milyar dolarlık kayıpla karşı karşıya kalacağını tahmin ediyor. Nitekim şu anda da uluslararası kuruluşlar, Afgan halkının %80’inden fazlasının yoksulluk sınırının altında olduğunu söylüyor.