Taliban’ın Müthiş Başarısı

BM temsilcisi Deborah Lyons yaptığı açıklamada, Taliban’ın gelirlerini artırdığını, yolsuzluğa son verdiğini ve şaşırtıcı bir şekilde 1 milyar dolarlık ihracat yaptığını söyledi.

Aynı zamanda, Afganistan’daki BM Yardım Misyonu başkanı olan Deborah Lyons, Taliban’ın kapsayıcı olması ve azınlıkların ve kadınların haklarını garanti altına alması gereğini vurguladı. “Bir ekonomi kadınlar ve toplumun tüm kesimleri eşit katılımcılar olduğunda gelişebilir ancak” diye uyardı.

Lyons, Afganistan’ın insani bir felaketin ve ekonomik çöküşün eşiğine geldiği bir zamanda Taliban tarafından düzenlenen bir günlük ekonomi konferansında bunları söyledi.

Kabil’in başta ABD olmak üzere yurtdışındaki varlıkları, Ağustos ortasında Taliban’ın ülkeyi ele geçirmesinin ardından donduruldu. Uluslararası toplum, Taliban hükümetini resmi olarak tanımakta tereddüt ediyor ve 20 yıl önceki yönetimleri altında uygulanan aynı sert tedbirlerin bazılarını uygulayabileceklerinden ihtiyatlı davranıyor.

Uluslararası Çalışma Örgütü’nün Çarşamba günü yayınladığı bir rapora göre, aşağı yönlü sarmal yarım milyondan fazla insanı işsiz bıraktı. İşsizliğin artmasından en çok kadınlar etkileniyor. Rapora göre, her gün binlerce Afgan ülkeden kaçarken şirketler ayakta kalmak için mücadele ediyor.

2020’de Afganistan’da kadınlar iş hayatının yaklaşık yüzde 20’sinde yer alıyordu. Diğer yandan Taliban liderleri Mart sonundan sonra ülke genelinde tüm kız okullarını açabilmeyi umduklarını söyledi. Afganistanda eğitim ve öğretim hayatı yaz aylarında oluyor.

Lyons, bazı parlak noktalardan söz ederken, insani ihtiyaçların çok büyük olduğu konusunda uyarıda bulundu. Lyons, “1 milyon çocuk açlık riski altında, nüfusun yaklaşık %90’ı yoksulluk seviyesinin altında ve Afganistan’ın üçte ikisini açlık tehdit ediyor” dedi.  BM, daha önce 8,7 milyon Afgan’ın açlığın eşiğinde olduğu konusunda dünyayı uyarmıştı.

Lyons yaptığı konuşmada Taliban yönetimi ile birlikte bütün baskılara rağmen Afgan ekonomisinde canlanma başladığına dikkat çekerek şunları söyledi:

“İhracat ilk kez 1 milyar dolara ulaştı, memurlara maaş ödemesi yapıldı.”

Taliban’ı bu başarısından dolayı öven Lyons, mevcut hükumetin bunu “ulusal gelirlerle finanse ediliyor ve başka herhangi bir geliri olmadığını” da vurguladıb

Konferansa, insani yardım kuruluşlarından ve halen Afganistan’da bulunan diplomatik temsilciler ile özel iş adamları, akademisyenler ve Taliban Kabinesi bakanları da katıldı. Taliban tarafından atanan Başbakan Molla Muhammed Hasan Ahund, Kabil’deki cumhurbaşkanlığı sarayındaki toplantıya başkanlık etti.

Ahund konuşmasında Afganistan’ın dondurulan varlıklarının serbest bırakılması çağrısında bulundu ve yönetiminin para istemediğini söyledi. İstediğimiz yardım hükümet yetkililerine değil, yoksul milletedir” dedi.

Toplantıya ayrıca, son ABD ve NATO birliklerinin Afganistan’dan çekilmesinin yolunu açan ABD ile 2020 anlaşmasının baş müzakerecisi olan yardımcısı Molla Abdul Ghani Berader da katıldı. Taliban Maliye Bakanı Molla Hidayetullah Bedri, toplantıda Afganistan ekonomisinin yurtdışında dondurulan milyarlarca dolarlık varlığa ihtiyacı olduğunu söyledi.

Lyons, yeni Taliban yöneticileriyle uzlaşmanın Afganistan’ın ekonomik hayatta kalması için kritik olduğunu söylerken, uluslararası toplumun Afganistan’a ek likidite sağlamada ve hatta Taliban’ın elektrik de dahil olmak üzere bazı ithalat faturalarını ödemesine izin vermenin yollarını bulmada bir miktar başarı elde ettiğini söyledi.

Lyons, “Bu ilerlemelerin başında ilk kez tamamen milli gelirlerle finanse edilen bir milli bütçenin kabul edilmesi geliyor” dedi. Artan gelirleri büyük ölçüde Taliban’ın “yolsuzluğu önleme çabalarına” bağladı.

Daha önceki ABD’nin tayin ettiği Afgan hükümetleri yaygın yolsuzlukla hırpalanmıştı. 2020’de Uluslararası Şeffaflık Örgütü, Afganistan’ı dünyanın en yozlaşmış ülkeleri arasında sıraladı.

Lyons, Taliban’ın önceki hükümet için çalışanların ve hatta yeni yöneticilerden korkarak kaçan birçok profesyonel de dahil olmak üzere çok sayıda Afgan’ın güvenini kazanmak ve güvenini kazanmak için yapacak çok şeyi olduğunu söyledi.

Lyons, uluslararası toplumun Afgan halkına bağlı kalacağını da sözlerine ekledi. Afganistan halkına hizmet etmek ve onları desteklemek için sizinle birlikte çalışmaya devam etmek için sabırsızlanıyoruz” dedi.

Son haftalarda paranın serbest bırakılması için yapılan çağrılar arttı. ABD Demokrat Senatörü Bernie Sanders Salı günü Başkan Joe Biden’a Afganistan’ın dondurulan varlıklarının serbest bırakılması çağrısı yaptı.

Sanders, attığı twitte şu görüşlerini dile getirdi:

“Afganistan insani bir felaketle karşı karşıya. Biden yönetimine, bu krizin ve milyonlarca insanın önlenmesine yardımcı olmak için Afgan hükümetinin milyarlarca dolarlık donmuş fonlarını derhal serbest bırakması için çağrıda bulunuyorum.”