Türkmenistan ve Azerbaycan’dan Hazar sahasındaki 30 yıllık anlaşmazlığa “Dostluk” çözümü

Mirat Haber Ajansı

Yaklaşık 30 yıl süren görüşmelerden, tartışmalardan ve tehditlerden sonra, Azerbaycan ve Türkmenistan, iki ülkenin ortasında Hazar Denizi’nde uzanan tartışmalı bir hidrokarbon sahasını ortaklaşa geliştirmeye karar verdiler. Türkmen Cumhurbaşkanı Gurbanguly Berdimukhammedov ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, 21 Ocak’ta düzenlenen video konferans toplantısında Dostlug sahasının geliştirilmesine ilişkin bir mutabakat zaptı imzaladıklarını duyurdular. Hidrokarbon sahasına ilişkin anlaşma, iki ülke arasındaki ilişkilerin geliştirilmesinde önemli bir adım. Hazar kıyı ülkeleri. Alanın yeni adı “Dostluk” her iki dilde de aynı anlamda. Bakü tarafından Kapaz, Aşkabat tarafından Serdar adı verildiği için bu yeni ad uzlaşmayı simgeliyor. Türkiye Türkleri, Azerbaycanlılar ve Türkmenistanlılar aynı Oğuz kökeninden gelme benzer dilleri konuşmaktalar.

Milyonlarca ton petrol yatıyor

Denizaltı hidrokarbon alanı 1986 yılında Sovyet kaşifleri tarafından keşfedildi. Uzmanlar, Dostluk hidrokarbonlarının doğal gaz ve en az 50 milyon ton petrol içerdiğini tahmin ediyor. Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından uzun yıllar boyunca Bakü ve Aşkabat denizaltı sahasının mülkiyeti konusunda anlaşmazlık içindeydiler. Dostluk, aslında Hazar Denizi’nin ortasında bulunan üç tartışmalı alandan biri. Diğer ikisi, Türkmenistan’ın sırasıyla Ömer ve Osman sahaları dediği Azeri ve Çırag sahaları. Ancak Azerbaycan, BP liderliğindeki uluslararası bir konsorsiyumun yardımıyla daha Türkmenistan ile olan mülkiyet anlaşmazlığını çözmeden, 1997’de Çırag ve 2002’de Azeri olmak üzere iki sahayı geliştirmeye başladı. Azerbaycan’ın iki sahayı geliştirme kararı Türkmenistan’ın ilk cumhurbaşkanı Saparmurat Niyazov’u kızdırdı. 1996 yılında Bakü’de Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev ile her iki ülkenin de yararına olacak işbirliğini görüşmek üzere bir araya geldi, ancak anlaşmaya varamadılar. Azerbaycan-Türkmen ilişkileri Çırag ve Azeri tarlalarının üretime başlamasıyla birlikte daha da kötüleşti. Sorunların yakın zamanda çözülmesi, bir Trans-Hazar boru hattı için eski planların önünü açmaya yardımcı olacak. Trans-Hazar boru hattının inşası, Türkmenistan’ın dev gaz sahalarını Azerbaycan üzerinden Avrupa’ya bağlamak için milyarlarca dolarlık bir plan. Proje, Avrupa’ya ihraç edilmek üzere Hazar Denizi üzerinden Azerbaycan’a yılda yaklaşık 30 milyar metreküp Türkmen gazı getirmeyi hedefliyor.