Yaşlılık Psikolojisi

Bayramların hem en mutlusu hem en hüzünlüsüdür yaşlılar. Bir yandan gözleri kapıda bekleyenler bir yanda ise etrafı sevenleriyle sarılı geçirenler…

Ölümün hangi gün onu ıskalamadan geçeceğini düşünürler çoğu zaman. Kimi ölümü hiç kabullenmezken kimi yaşadığı acı karşısında ölmeyi nimet olarak görür. Her sabah aklı yerinde uyandığı için şükredeler. Hatta şöyle de dua ederler: “Allah’ım iki nimetinden birisini ver.”

Çocuklar için büyümüş de küçülmüş derler ya hani. Yaşlılar içinde küçülmüşte büyümüş denebilir sanki. Zihinlerinin, kabiliyetlerinin ve arzularının bir yanı sanki küçük bir çocuğa aitmiş gibi zayıf, mahzun ve benmerkezci. Bir yanları çok hassas, bir yanları çok güçlü; bazı davranışları çok basit bazı davranışları ise çok karmaşık. Bir yanları yapabilmeyi arzuladıkları isteklerle doluyken fiziksel olarak yapamamanın hırçınlıklarıyla kaplı.

Onlarda bilmiyor nasıl geçti onca yıl, nasıl ağardı o saçlar? Elleriyle dizini ovuştururken sağlıklı günleri aklına geliyor. Belini doğrultamayarak kambur yürüdüğünde fark ediyor belki de yeniden bir şeyleri. Acaba günde kaç kere yolculuğa çıkıyor zihninde geçmişe. Kaç kere ölümü düşünüyor ya da ölüm düşüncesinden kaçıyor.

Aslında yaşlı psikolojisini anlamak için ölümü ve ölüm düşüncesinin insana hissettirdiği duyguları anlamak gerekir. Ölümden de önce yaşamı anlamak gerekir belki de. Yaşam içinde bilinmezlikleri de olsa bizim varlığımızda mündemiçtir. Yaşam, içinde varsak yaşamdır. Her soluğumuz, adımımız, deneyimimiz bizim yaşamımızdır aslında. Yaşama aşinayızdır. Ama ölüm hiç deneyimlemediğimiz, deneyimleyenlerden sözünü işitmediğimiz bir olaydır. Ölüm, sondur faniler için. Dünya sürgünün bitiş çizgisidir.

İnanan insanlar, ölüm sonrası yaşamın olacağına iman etmiştir. Ancak ne amellerine güvenecek ne de Allah’ın merhametine inanmayacak kadar cüretkar değildirler. Ölüm sonrası yaşamının ne olacağı, onun neleri beklediğini tam manasıyla bilmemesi ve ölüm sonrasına dair bildiklerinin endişesi kaplar hep yüreğini.

Ölümün yaşı, vakti ve mekanı yoktur. Ancak yaşlılık en yakın çizgi kabul edilir. Güçten düşülür, hücre yenilenmesi yavaşlar, kaslar zayıflar, kemik erimesi başlar vs. derken beden ölüme yaklaşır. Bu durum karşısında iki seçenek vardır. Yaşlı kişi ölümün hak olduğunu kabul eder ve ölüme hem dinen hem de psikolojik olarak hazırlık yapar. Diğer seçenekte ise yaşlı, öleceği düşüncesinden kaçar, daha yaşayacağına inanır ve ölüm düşüncesiyle savaşmaya başlar. Bu sebeple paraya düşer, uzun vadeli gelecek planlarını yapar, sağlıkla ilgili problemlerini kabul etmez ve hastaneye gitmekten kaçınır.

Kişinin içinde bulunduğu dönemi en sağlıklı şekilde geçirebilmesi; deneyimlerini, bilgilerini ve öngörülerini gençlere aktarabilmesi için yaşlılığın getirilerini kabul etmesi gerekir. Her nefsin ölümü tadacağına iman ettiğimiz bir dine sahipken ölüm düşüncesinden hiçbir zaman diliminde kaçmamalı, ölüme bir yok oluş değil sonsuzluk başlangıcı gözüyle bakmalıyız.

Çok değerliyiz-özellikle yaşlılarımız-, sevgiyle kalalım.

Anahtar Kelimeler

Yaşlılık, Yaşlılık Psikolojisi, Yaşlı Psikolojisi